یکی از مهمترین شئون امام علیه السلام که تأمین کنندۀ اساسی ترین نیاز ما به ایشان است، ملجأ و پناه بودنِ امام علیه السلام برای حفظ انسان در برابر خطراتی است که او را در مسیر هدایت تهدید می کنند.
یکی از کمالاتی که خداوند عزوجل در امام به عنوان مربی بشر در مسیر هدایت قرار داده، شناخت شیطان و فریب های او و نیز توانایی نجات انسان ها از دام های اوست.
هر کس به این حقیقت آگاه شود، مطمئن ترین پناهگاه برای حفظ از شرّ شیاطین را یافته، که باید با التجاء به ائمه علیه السلام خود را از انواع و اقسام خطرات در این مسیر نجات دهد. این است که استعاذه (پناه آوردن) به امام علیه السلام یکی از مهمترین وظایف انسان معتقد است.
برای آشنایی با این صفت امام علیه السلام به بخش هایی از وصیت امیرمؤمنان علیه السلام به کمیل بن زیاد که از تربیت شدگان خاص حضرت بوده مراجعه می کنیم؛ که در این خصوص دستورالعمل های مهمی به او داده اند.
سعید بن زید نقل می کند که کمیل بن زیاد را دیدم و از او در مورد فضیلت امیرالمؤمنین علیه السلام پرسیدم. کمیل به من گفت: «آیا می خواهی وصیت و سفارشی را که امیرالمؤمنین علیه السلام به من فرمودند، به تو باز گویم که برای تو از دنیا و هر آنچه که در آن است بهتر است؟» گفتم: «بلی» او گفت: «روزی حضرت به من وصیت فرمودند که:
«ای کمیل بن زیاد! هر روز نام خدا و « لا حَولَ ولا قُوّةَ إلاّ باللّه » را بر زبان جاری ساز و بر خدا توکل کن و (هر روز) ما را یاد کن و ما را به اسم نام ببر و بر ما درود فرست و به واسطه ما به خدا پناه آور و به این وسیله از خود و آنچه تحت مراقبت توست، محافظت کن تا ان شاء الله از شرّ آن روز در امان باشی.
«.... یا کُمیَلُ اِذا وَسوَسَ الشَیطانُ فی صدرِکَ فقُل: أعوذُ باللهِ القَویَّ مِنَ الشیطانِ الغویّ و أعوُذُ بِمُحَّمَدٍ الر َّضیَّ مِن شَرَّ ما قُدَّرَ وَ قُضیَِ وَ أَعوذُ بِإِلهِ النَّاسِ مِن شَّرَّ الجِنَّهِ وَ النَّاسِ أَجمَعین ...»
... ای کمیل! هنگامی که شیطان در دل، تو را وسوسه می کند، بگو: «از (شر) شیطانِ گمراه، به خدای توانا پناه می برم و از شر قضا و قدر، به حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم که مورد خشنودی (خدا) است پناه می برم و از شرّ تمام جن و انس به معبود همه مردم (خدا) پناه می آورم ... در این صورت از خطر کارهای ابلیس و شیاطینی که با او هستند حفظ می شوی، هر چند همۀ آنها شیطان هایی و مانند خود شیطان (اصلی) باشند.
ای کمیل! همانا شیطان تله هایی دارد که آنها را (بر سر راه افراد) قرار می دهد؛ پس مواظب باش که تو را در آنها نیندازد.
ای کمیل! همانا زمین از تله های شیاطین پر است. تنها کسانی از آنها نجات پیدا می کنند که به ما متشبث شوند (بچسبند) و خداوند تو را آگاه فرموده که از آن تله ها فقط بندگانش نجات پیدا میکنند؛ که بندگان او اهل ولایت ما (اهل بیت علیه السلام) هستند و ...» [1]
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام کمیل را به خطراتی که از ناحیه شیاطین پیش روی اوست تذکر داده اند و پناهگاه را نیز معرفی فرموده اند. کسی که خطر را عمیق تر و جدی تر احساس کند، برای مصون ماندن از آن به دنبال کهف حصین می گردد.
البته همان طور که امیرالمؤمنین علیه السلام فرموده اند، تنها راه محفوظ ماندن از خطرات شیطان، تشبت به اهل بیت علیه السلام است. تشبث یعنی چسبیدن. وقتی انسان در همه امور، خود را به ایشان بچسباند و در هیچ موردی از ایشان فاصله نگیرد، آن وقت می تواند اطمینان یابد که در دام شیطان نمی افتد؛ ولی اگر چنین نکند هر چند که مقید به انجام طاعات الهی و اهل عبادت باشد مصون ماندنش از شر شیطان، تضمین نشده و حتی ممکن است همان طاعت ها و عبادت ها وسیله ای در دستِ شیطان شوند که نیرنگ خود را از طریق آنها عمال کند. به طور کلی استعاذه به اهل بیت علیه السلام که باب استعاذه به خداوند سبحان است، تنها راه تأمین سلامت انسان از آفات و خطراتی است که در اثر اغوای شیطان تهدیدش می کند.

آفتاب، در غربت-سید محمد بنی هاشمی