آیا امام مهدى(عج) با اجبار، اسلام را در جهان پیاده مى كنند؟
از روایات، چنین استفاده مى شود كه امام مهدى (عج) ابتدا، مردم را به سوى حق دعوت مى كند و قبل از آغاز هر جنگى، به معرّفى دین حق براى دشمنان مى پردازد و فرصت انتخاب میان حق و باطل را به آنان مى دهد و تنها بعد از اتمام حجّت بر دشمنان، از قدرت شمشیر استفاده مى كند. پس چون آن حضرت، ابتدا، اتمام حجّت مى كند و آنان با این كه به حق واقف مى شوند و از آن اطلاع پیدا مى كنند، از آن روى گردان مى شوند، نمى توان گفت، آن حضرت، اسلام را با اجبار پیاده مى كند، بلكه باید گفت، هر كس كه اسلام را قبول مى كند، از روى رغبت و اختیار است و هر كس آن را قبول نمى كند، باز با آگاهى و اختیار است، لكن بعد از این سوء اختیار، از سوى لشكریان امام نابود مى شود تا در جهان فتنه اى نماند.
امام باقر علیه السلام مى فرماید: حضرت مهدى(عج) به سوى كوفه رهسپار مى شود. در آن جا، شانزده هزار نفر مجهّز به سلاح در برابر حضرت مى ایستند. آنان، قاریان قرآن و دانشمندان دینى هستند كه پیشانى هایشان از عبادتِ زیاد پینه بسته، چهره هایشان در اثر شب زنده دارى زرد شده، امّا نفاق، سراپایشان را پوشانده است. آنان یك صدا فریاد بر مى آورند: «اى فرزند فاطمه! از همان راهى كه آمده اى، باز گرد. زیرا، به تو نیازى نداریم.» حضرت مهدى(عج)، در پشت شهر نجف، پس از ظهر روز دوشنبه تا شامگاه، بر آنان شمشیر مى كشد و همه را از دم تیغ مى گذراند و در این نبرد، از یاران حضرت، حتّى یك نفر زخمى نمى شود.[1]
طبق این حدیث، افرادى كه در مقابل حضرت مهدى علیه السلام مى ایستند، مى دانند كه او مهدى و فرزند فاطمه سلام الله علیها است، ولى از قبول دین حق سر بر مى تابند و بدین ترتیب، آگاهانه، با آن حضرت مخالفت مى كنند و حضرت به جنگ با آنان مى پردازد و آنان را قلع و قمع مى كند.
همان طورى كه از احادیث استفاده مى شود، عملكرد ایشان، یعنى رفتار قاطعانه و قدرت شمشیر حضرت، مى تواند یكى از عواملى باشد كه در پیاده كردن اسلام در جهان نقش خواهد داشت، ولى عوامل دیگرى مانند آمادگى جهانى، سلاح مدرن، سلاح علم، انتخاب كارگزاران لایق و... نیز نقش عمده اى خواهد داشت. به اختصار به ذكر هر كدام پرداخته مى شود:
الف) برخورد جدى و قدرت مندانه با ستمگران
دیگر، این گونه نخواهد بود كه پیامبران و امامان، مردمان را موعظه كنند و بسیارى از مردم گوش فرا ندهند و سرگرم جنایت و فساد باشند، به گونه اى كه پیامبران را بكشند و سنت هاى آنان را محو كنند. امام باقر علیه السلام مى فرماید: رسول خدا (ص) با امّت خویش به نرمى و محبّت رفتار مى كرد، ولى مهدى (عج) با كشتن با آنان برخورد مى كند... و كسى را به توبه فرا نخواند... [2]
ب) آمادگى جسمانى[3]
به طورى كه از روایات استفاده مى شود، پیروزى امام زمان(عج) به آمادگى جهان نیز بستگى دارد. وقتى جهان، حالت پذیرش براى حكومت جهانى پیدا كرد و انسانِ جنگ زده، صلح طلب شد، پیروزى انقلاب حضرت مهدى(عج) تحقّق مى پذیرد.
در بعضى از روایات آمده است كه پیدایش این آمادگى جهانى، بر اثر یك جنگ وحشتناك است كه انسانِ جنگ زده، به دنبال آب حیات صلح و آرامش مى رود. امام صادق علیه السلام فرموده است: حكومت جهانى و رهبرى واحد، تحقّق پیدا نمى كند، مگر روزى كه در یك جنگ ویران كننده، دو سوم بشر نابود شوند. [4]
ج) سلاح برتر و مدرن
در بعضى از روایات آمده است كه حضرت مهدى(عج) از سلاح برتر بهره مند است كه جهان تسلیم خواهد شد. سلاح ایمان و آلات مدرن جنگى، نقش عظیمى دارد. [5]

د) سلاح علم و دانش
در بسیارى از احادیث، به این واقعیّت اشاره مى شود كه امام زمان(عج) با قدرت علمى، مغزها را متوجّه خود مى كند و جهان علم به او ایمان مى آوردند. امام صادق علیه السلام فرموده است: تا زمان انقلاب حضرت مهدى(عج) علم و دانش تا چهار كلمه ترقّى مى كند، امّا در عصر مهدى(عج) به اندازه ى هفتاد و چهار كلمه ترقّى خواهد كرد. این، یكى از اسباب پیروزى است. [6]
هـ) كارگزاران و وزیران لایق
اداره ى سرزمین ها، در سایه ى رهبرى الهى و كارگزاران لایق و دل سوز و حاكمیّت اسلام، امكان پذیر است. امام عصر(عج) براى اداره ى جهان، استانداران و وزیرانى مى گمارد كه جز به مصالح اسلام و رضایت خدا به چیزى نمى اندیشند. طبیعى است كشورى كه كارگزارانش از چنین خصوصیّت برجسته اى برخوردار باشند، بر تمام دشوارى ها، پیروز مى شود، به گونه اى كه زندگان، آرزوى زندگى دوباره مردگان را مى نمایند. [7]
كیفیّت تركیب دولت حضرت مهدى(عج)
در روایات، تركیب دولت مهدى (عج) از پیامبران و جانشینان آنان و تقواپیشگان و صالحان روزگار و امّت هاى پیشین و از سران و بزرگان اصحاب پیامبر بیان شده است. [8]
آیا امام مهدى (عج) براى گسترش عدالت و افراشتن پرچم اسلام، از امدادهاى غیبى استفاده مى كند؟
در گفتار پیشوایان معصوم (علیهم السلام) جنگ هاى پس از ظهور مهدى (عج) و فتوحات، به قدرت فردى و انسانى و نیروهایى نسبت داده شده است كه از سراسر جهان به یارى حضرت مى شتابند، ولى پیروز شدن بر تمام جهان با توجّه به پیشرفت علم و صنایع جنگى قبل از ظهور، كارى است بس دشوار كه علاوه بر قدرت فردى و زمینه هاى اجتماعى عصر قیام، به امدادهاى غیبى و الهى نیز نیازمند است.
در این جا، مناسب است كه نقش عوامل پیروزى انقلاب بزرگ جهانى حضرت مهدى (عج) را با استفاده از احادیث و روایات، به طور اختصار مورد بررسى قرار دهیم:
الف) قدرت فردى و انسانى
در روایات داریم كه با گفتن تكبیر مهدى (عج) و لشكریانش، دیوارهاى شهر به لرزه در مى آید و فرو مى ریزد. در هنگام قیام حضرت قائم (عج) دل هاى شیعیان آن حضرت، چنان پاره هایى از پولاد مى شوند كه قدرت هر مرد از آنان، در روایات، به اندازه ى قدرت چهل مرد بیان شده است. بنابراین، قدرت فردى، در انقلاب مهدى (عج) بى اثر نخواهد بود.
ب) نقش نیروهاى مردمى در انقلاب جهانى حضرت مهدى[9]
در احادیث آمده است كه حضرت مهدى (عج) به هنگام ظهورش، از مردم كمك و یارى مى طلبد و این، بدان سبب است كه هم مردم را به راه سعادت و حق ببرد و هم قیام جهانى خویش را تا جایى كه ممكن است، با دست و توان خود مردم به ثمر برساند.
در احادیث مى خوانیم:
مهدى (عج) از مردم یارى مى طلبد. یكى از یاران خود را مى خواهد. به او مى فرماید: به نزد مردم مكّه برو و بگو اى مكّیان! من فرستاده ى مهدى ام. مهدى مى گوید: «ما، خاندان رحمتیم؛ ما، مركز رسالت و خلافتیم... مردمان به ما ستم كردند... حق ما را از ما ستاندند. اكنون من از شما یارى مى طلبم به یارى من بشتابید.». [10]
یا أیّها الناس! إنّا نستنصر الله و مَنْ أجابنا من الناس; [11] اى مردمان! ما، از خدا یارى مى طلبیم و از هر كسى از مردم كه دعوت ما را بپذیرد و در صف یاران ما در آید....
إنّا نستنصر الله الیومَ و كلَّ سلیم; [12] ما، امروز، از خدا یارى مى طلبیم و از هر مسلمانى كه در جهان هست.
بنابراین، در پیروزى انقلاب جهانى حضرت مهدى (عج) نیروهاى مردمى و قدرت فردى و انسانى، نقش عمده اى خواهند داشت.
ج) امدادهاى غیبى در انقلاب جهانى مهدى (عج) [13]
نقش امدادهاى غیبى در پیروزى حكومت جهانى مهدى (عج) قابل توجّه است. حضرت، با انجام دادن معجزاتى، مشكلات را از سر راه برمى دارد و یا با رعب و ترسى كه خداوند در دل دشمن ایجاد مى كند و با ملائكه اى كه به یارى آن حضرت مى فرستد، موجبات پیروزى آن حضرت فراهم مى شود. در برخى از روایات نیز سخن از نیروهایى رفته است كه داراى خصوصیّات فرشتگان هستند و منتظر ظهور حضرتند تا او را یارى كنند و از تابوت حضرت موسى علیه السلام ... نیز به عنوان وسیله دیگر براى نصرت و یارى حضرت مهدى (عج) نام برده شده است.