خسوف و کسوف؛ یکی از نشانه ¬های ظهور که در روایات ذکر شده است خسوف (ماه¬ گرفتگی) و کسوف (خورشید گرفتگی) است. هرچند در طول تاریخ خسوف و کسوف¬ های متعددی رخ داده و حتّی منجّمین زمان تحقّق این دو پدیده را در آینده رصد کرده و تخمین می ¬زنند ولی آنچه در روایات به عنوان علامت ظهور آمده است وقوع آن در غیر زمان عادی و برخلاف قواعد نجومی است.
عن ثعلبة بن الأزدی قال: قال ابوجعفر (علیه السلام): آیَتان تَکُون قَبلَ القائِم کُسوفُ الشَّمسِ فِی النِصفِ مِن شَهرِ رَمضان وَ خُسُوفُ القَمَرِ فِی آخِرِه. قال: قلتُ: یَابن رَسُولِ الله تَکسُفُ الشَّمسُ فِی آخِر الشَّهرِ وَ القَمر فِی النِصفِ. فقال ابوجعفر (علیه السلام): اَنَا اَعلَمُ بِما قُلّتُ، اِنَّهُما آیَتان لَم تَکوُنا مُنذُ هَبَطَ آدَمُ (علیه السلام)؛ ثعلبة می¬گوید: امام باقر (سلام الله علیه) فرمود: دو نشانه قبل از قیام قائم به وقوع می¬پیوندد خورشید گرفتگی در نیمة ماه رمضان و ماه گرفتگی در آخر آن ماه. گفتم: ای پسر رسول خدا خورشید در آخر ماه می¬گیرد و ماه در نیمه آن. فرمود: من داناترم به آنچه گفتم، اینها دو علامتی است که از زمان هبوط آدم (به زمین) سابقه نداشته است. (ارشاد مفید، باب ذکر علامات قیام القائم، ح10)
طلوع خورشید از مغرب؛ در روایات و در کنار علایم ظهور به طلوع خورشید از مغرب اشاره شده است. در روایتی از امام باقر (علیه السلام) آمده است: َ النِّدَاءُ مِنَ الْمَحْتُومِ وَ طُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِهَا مَحْتُوم (بحار النوار، ج52،ص289). در این علامت عده ¬ای معتقدند که مي توان وجود مبارك امام زمان (عليه السلام) را مانند خورشيد دانست كه تاريكي ¬ها را روشن می ¬کند «و اشرقت الارض بنور ربّها» او، با نوري كه از پرودگار عالم كسب کرده، زمين را و آن چه در آن است، روشن مي كند. در پاره¬ اي از روايات، اشاره شده كه امام زمان (عليه السلام) از مغرب مي ¬آيد. روشن است كه با ظهور ايشان، روشنايي و نور، هم غرب را فرا مي ¬گيرد و هم شرق را فرا مي ¬گيرد.
در خطبه ¬اي كه اميرمؤمنان علی (عليه السلام) درباره¬ ی ظهور امام عصر (عليه السلام) و پيشامد هاي آخرالزمان سخن مي گويند، همين عبارت طلوع خورشيد از غرب را به كار مي ¬برند. اين روايت را صعصعه از قول امام علي (عليه السلام) نقل كرده است. نزال بن ¬سبره كه روايت را از صعصعه بن صوحان مي ¬شنود، با تعجب معناي اين كلام را مي ¬پرسد. صعصعه چنين پاسخ مي ¬دهد: «يا بن ¬سبره! ان الذي يصلي خلفه عيسي بن مريم هو الثاني¬عشر من العتره ، التاسع من ولد الحسين بن علي و هو الشمس الطالعۀ من مغربها يظهر عند الركن و المقام يطهر الارض؛
اي پسر سبره! همانا كسي كه عيسي پسر مريم، پشت او نماز مي¬ گذارد ، دوازدهمين از خاندان پيامبر و نهمين فرزند حسين پسر علي، عليهما السلام، است. او، همان خورشيدي است كه از مغرب زمين طلوع مي ¬كند و ميان ركن و مقام ظهور مي کند و زمين را پاك مي ¬سازد.» (بحارالانوار، ج52، ص195).
از اين كه فهم صعصصه از آن عبارت، شخص امام مهدي (عليه السلام) است، شايد بتوان استفاده کرد که مؤيد يا قرينه ¬اي در كار بوده است كه وي چنين تفسير كرده است.
هم چنین گفته شده است كه به طريق عادي و حساب قوانين طبيعي گردش اجرام آسماني، دانشمندان نوعي حركت در اجرام آسماني به نام «حركت عكسي» يافته¬ اند كه سياره، امكان تغيير مسير گردش خود را دارد و عده اي بر اين باورند، مريخ، پيش از اين، بر خلاف جهت فعلي به دور خود مي¬چرخيده است. و به واسطه قانون حركت عكسي (Retrogade motion ) به نقطه ¬اي رسيده كه خلاف جهت، شروع به گردش كرده است. در صورت صحت چنين ديدگاهي، زمين نيز امكان تغيير گردش حركت چرخشي به دور خود را دارد كه در اين صورت، خورشيد، از غرب طلوع خواهد كرد!
گذشته از اين، در ديدگاه شيعه، خداي متعال، قادر به انجام دادن هر كار ممكني است و امور خارق ¬العاده، به اراده¬ او انجام پذير است. به طريق عادي، امكان طلوع خورشيد از غرب وجود ندارد، ولي به اراده¬ ی خدا، اين كار، شدني است.
ادامه دارد . . . .
