1- منظور از «آرماگدون» چیست؟ آیا با نبرد قرقیسیا ارتباط دارد؟
كلمه «Armageddon» «هَرْمَجِدُّن» واژه اي است اصلاً يوناني كه بنا به تعريف واژه نامه هاي آمريكايي همچون فرهنگ «وبستر» به معني نبرد نهايي حق و باطل در آخر الزمان است. همچنين اين واژه نام شهري است در منطقه عمومي شام كه بنا به آن چه در باب شانزدهم مكاشفات يوحنا، در عهد جديد آمده است، جنگي عظيم در آن جا رخ مي دهد و مرحله حاضر از زندگي بشر در آن زمان پايان مي يابد. به عبارتي نبرد مذكور، مقدمه تحولي بزرگ است كه سرنوشت نهايي آدمي بر روي كره زمين به آن بستگي دارد.
حادثه شريف ظهور، حادثه اي بزرگ است و قدرت هاي بزرگ جهان، سياست خارجي خود را بر مبناي حوادثي كه پيش از آن رخ مي دهد جهت داده و نقشه هاي نظامي خود را به شكلي سامان داده اند كه آمادگي هاي لازم براي اين حادثه در آن ملحوظ باشند. اين در حالي است كه مؤسسات ديني و رسانه هاي اين دولت ها نيز، مردم خود را براي پيشباز اين حادثه آماده مي سازند.
اين مؤسسات ديني به همراه رسانه هاي ديداري و شنيداري اين دولت ها، از سال هاي دهه هشتاد ميلادي مردم خود را به ايمان جمعي به وقوع حادثه اي بزرگ در سرزمين شام كه به نبردي هسته اي خواهد انجاميد توجه داده اند. اين مؤسسات پيوسته مردم خود را به ايمان به اين نكته فرا مي خوانند كه به زودي لشكري از دشمنان مسيح كه بدنه اصلي آن از ميليون ها نظامي تشكيل يافته، از عراق حركت مي كند و پس از گذشتن از رود فرات – كه در آن زمان به خشكي گراييده است- به سوي قدس رهسپار مي شود.
اما نيروهاي مؤمن به مسيح، راه اين لشكر را سد كرده و همگي در «آرماگدون» با يكديگر برخورد خواهند كرد و در اين مكان است كه درگيري اتفاق خواهد افتاد. صخره ها ذوب مي شوند... ديوارها بر زمين فرو مي غلتند... پوست تن انسان ها در حالي كه ايستاده اند ذوب شده و ميليون ها نفر از بين مي روند... و اين نبردي نهايي و هسته اي است سپس مسيح براي بار دوم از جايگاه بلند خود بر زمين فرود مي آيد و پس از چندي زمام رهبري جهان را در دست گرفته و صلح جهاني را برقرار مي كند. او دولت صلح را بر زمين نو و زير آسماني تازه بنا مي كند و اين مهم را از مركز فرماندهي خود در قدس عملي مي سازد.
يك بررسي انجام گرفته از سوي مؤسسه «تلسن» كه در اكتبر سال 1985 م. به نشر رسيده است؛ نشان مي دهد كه در حال حاضر 61 ميليون آمريكايي در انتظار واقعه آرماگدون گوش خوابانده اند و اين در حالي است كه ذكر مؤسسات ديني و ايستگاه هاي راديو تلويزيوني كه به اين مهم پرداخته اند؛ در اين مجال ميسر نيست.
مؤسسات ديني آمريكايي اين نكته را روشن ساخته اند كه سپاهي كه از عراق به سوي قدس رهسپار خواهد شد، بنا به پيشگويي حرقيال (فصل 38 و 39) از نظامياني از عراق، ايران، ليبي، سودان و قفقاز در جنوب روسيه تشكيل مي شوند. مدارس انجيلي در آمريكا بر پايه اين تحليل كه واقعه آرماگدون تنها حادثه اي است كه بازگشت دوباره مسيح را به زمين ممكن مي سازد... و اين واقعه اي بسيار نزديك است، به تبليغ اين ديدگاه پرداخته اند.
آرماگدوني كه اين عده از آن سخن مي گويند، همان حادثه عظيمي است كه پيش از ظهور مهدي (عجل الله تعالی فرجه الشریف) رخ خواهد داد، همان حادثه بزرگي كه ائمه ما (علیهم السلام)، نام «قرقيسيا» را بر آن اطلاق كرده اند. ائمه ما، از اين نكته خبر داده اند كه ميليون ها نظامي از آمريكا، اروپا، روسيه، تركيه، مصر و دول مغرب عربي به اضافه سربازاني از سرزمين شام شامل كشورهاي سوريه، اردن، لبنان، فلسطين و اسراييل همگي در ناحيه اي در اين محدوده تحت عنوان «قرقيسيا» با يكديگر برخورد كرده و پس از حصول درگيري، اين سفياني است كه همگي را چونان كشتزاري درو شده در هم مي‌كوبد و از صحنه نبرد پيروز بيرون مي آيد.
در صحيحه میسر ( و همچنین کلینی به سند خود) از امام باقر (علیه السلام) نقل است كه فرمود: «اي ميسر! از اين جا تا قرقيسيا چقدر راه است؟» عرض كردم: «همين نزديكي ها در ساحل فرات قرار دارد.» سپس فرمودند: «اما در اين ناحيه واقعه اي اتفاق خواهد افتاد كه از زماني كه خداوند متعال آسمان ها و زمين را آفريده بي سابقه بوده، چنان كه تا وقتي آسمان ها و زمين برپا هستند هم، واقعه اي همچون آن اتفاق نخواهد افتاد... سفره اي است كه درندگان زمين و پرندگان آسمان از آن سير مي شوند.» امثال اين روايات از امام صادق (علیه السلام) و ساير ائمه نقل شده است.
به هر حال مؤسسات ديني انجيلي آمريكا و اروپا آن چه را روانشناسان گفته اند در قضيه بازگشت دوباره مسيح به زمين پس از حادثه آرماگدون، به كار بسته و به اين گفته قائل اند كه بي گمان امكان تحقق هر نوع پيشگويي ابتدا به ايمان مردم به آن و به پافشاری آنها بر ضرورت به كرسي نشستن آن و همچنين به شمار نفرات آنها و شمار نفرات كساني بستگي دارد كه رهبري كاروان تبليغاتي به راه افتاده براي تحقق بخشيدن به آن پيشگويي را بر عهده دارند. (موعود نامه/ مجتبي تونه‌اي)
دو تحقیق در این زمینه قابل بررسی و تبیین است:
بیان اول؛ برخی از دانشمندان، یکی از علایم ظهور امام مهدی(علیه السلام) را وقوع معرکه جنگی در منطقه ای به نام «هرّ مجدون» و به تعبیر روایات «قرقیسا» می دانند. این قضیه حتی در کتب اهل کتاب نیز به آن اشاره شده است. (رؤیای یوحنا، 16/16013؛ سفر زکریا، 14/1-5؛ کتاب مقدس ص 843).
اهل کتاب از یهود و نصارا این معرکه جنگی را بس عظیم و خطرناک می دانند که در پایان تاریخ بشر اتفاق خواهد افتاد.
«هرمجدون» کلمهای است مشتق از «هر» به معنای کوه، «مجدوّ» که اسم وادی یا کوه کوچکی در شمال فلسطین است. اهل کتاب گمان می کنند مساحت معرکه این جنگ از منطقه مجدو، در شمال فلسطین تا ایدوم در جنوب امتداد دارد (حدود دویست مایل) (شبکه معلومات،ص4).
آنان معتقدند: در این جنگ لشکری با حدود 400 میلیون نفر شرکت خواهند داشت. (شبکه معلومات ص2). لشکری که از عراق، ایران، لیبی، سودان و قفقاز در جنوب روسیه تشکیل شده است.(مجله الفکر الجدید، شماره 15 و16).
دکتر عبد الکریم زبیدی می گوید: «... این حادثه همان حادثه بزرگی است که قبل از ظهور امام مهدی(عجل الله تعال فرجه الشریف) تحقق خواهد یافت و در روایات از آن به معرکه «قرقیسیا» یاد شده است. در آن واقعه میلیون ها لشکر از آمریکا، اروپا، روسیه، ترکیه، مصر و دولت های مغرب عربی و لشکریانی از شهرهای شام؛ یعنی، سوریه، اردن، لبنان، فلسین و اسرائیل شرکت خواهند داشت. همگی در منطقه ای به نام قرقیسیا از بلاد شام با هم مواجهه خواهند داشت و سفیانی در این هنگام خروج خواهد کرد...».(مجله الفکر الجدید، 15 و 16).
از مجموع روایات استفاده می شود که فرمانده عملیاتی این جنگ از جانب دشمنان اسلام، شخصی به نام سفیانی است. او کسی است که به کمک مراکز جاسوسی یهود و آمریکا، در میان مردم تفرقه انداخته و مردم را بر ضد شیعیان اهل بیت تحریک خواهد کرد و نیز بعد از پناه بردن امام زمان (علیه السلام) به کعبه با عده ای از یاران خود، در صدد مقابله با حضرت بر خواهد آمد که خود او با لشکریانش در منطقه ای به نام «بیدا» به زمین فرو خواهند رفت.
در همین جنگ است که بنیه یهود از هم پاشیده شده و بسیاری از آنها نابود خواهند شد. بخاری به سندش از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل کرده که فرمود: « قیامت برپا نمی شود تا آنکه شما با یهود بجنگید؛ در آن هنگام به حدی از آنان کشته خواهد شد که حتی سنگی که یک یهودی در آن پناه گرفته، می گوید: ای مسلمان! این یهودی است که در کنار من پناه گرفته، او را به قتل برسان».(صحیح بخاری، ج3، ص232). (موعود شناسی و پاسخ به شبهات، علی ¬اصغر رضوانی)
بیان دوم؛ نبرد قرقیسیا:
سفیانی پس از سرکوب مخالفان، هدفی جز حمله به عراق ندارد. از این رو، با سپاهی بزرگ به سمت عراق رهسپار می شود. در میانه راه در منطقه ای به نام قرقیسیا (شهری در سوریه در محل اتصال رود خابور و فرات)، جنگی هولناک درمی گیرد و بسیاری کشته می شوند.
در تعدادی از احادیث پیشوایان دینی از جنگ «قرقیسیا» خبر داده اند. امام صادق(علیه السلام) در حدیثی فرمودند: «ان لله مائدة [مأدبة] بقرقیسیاء یطلع مطلع من السماء فینادی: یا طیر السماء و یا سباع الارض، هلموا الی الشبع من لحوم الجبارین»؛ «برای خداوند ودر قرقیسا سفره ای(غذایی) است. از آسمان ندا دهنده ای آشکار می شود و آواز می دهد: ای پرندگان آسمان و ای درندگان زمین، بشتابید برای سیر شدن از گوشت ستمگران!» (نعمانی، الغیبه، ص389، ح63).
روایتی دو گروه درگیر این جنگ را فرزندان عباس و مروانی خوانده است، اما چهار حدیث دیگر سفیانی را یکی از طرف های درگیری می دانند، از جمله حضرت علی(علیه السلام) فرموده است:
«یظهر السفیانی علی الشام ثم یکون بینهم وقعة بقرقیسیا حتی تشبع طیر السماء و سباع الارض من جیفهم...»؛«سفیانی بر شام غلبه می کند. سپس میان آنها در منطقه قرقیسیا جنگی در خواهد گرفت در آن جنگ، آنقدر کشته می شوند که پرندگان آسمان و درندگان زمین از مردارشان سیر می شوند».(عقد الدرر، ص87، باب 4، فصل2).
از میان روایات یاد شده، تنها این حدیث امام باقر(علیه السلام) از سند معتبری برخوردار است:
«... و یمر جیشه بقرقیسیا فیقتلون بها فیقتل من الجبارین مأة الف ... ؛ ... سپاه سفیانی به قرقیسیا می رسند و در آنجا نبردی در می گیرد و از ستم گران صد هزار نفر کشته می شوند...»(نعمانی، الغیبه،ص392، باب 14، ح67).
از میان این روایات، به حدیثی که طرف های درگیر جنگ قرقیسیا فرزندان عباس و مروانی برمی شمرد، به لحاظ خبر واحد بودن و ضعف سند و مخالفت با دیگر روایات، نمی توان اعتماد کرد. اما بر اساس روایت معتبر پیش گفته و سایر روایاتی که مؤید این حدیث اند، چند مطلب را میتوان بیان کرد:
1. نبرد قرقیسیا واقع خواهد؛
2. یکی از متخاصمین، سفیانی است؛
3. دو طرف درگیری اهل باطل اند؛
4. این نبرد، تلفات انسانی فراوانی بر جای خواهد گذاشت؛
5. سپاه سفیانی، علی رغم تلفات سنگین، پیروز این نبرد است.
روایات به انگیزه این نبرد اشاره نکرده اند؛ اما این احتمال وجود دارد که نبرد یاد شده به دلیل مقاومت حاکمان آن سرزمین، در برابر زیاده خواهی های سفیانی باشد؛ چرا که سفیانی برای رسیدن به کوفه، تمام مسیر شام تا کوفه را تصرف خواهد کرد.
در روایات درباره طرف دیگری که در نبرد قرقیسیا می جنگد، چیزی نیامده است. همچنان که گذشت از روایات یاد شده تنها بر حق نبودن دو گروه متخاصم را می توان فهمید. در روایت معتبر دیگری امام باقر(علیه السلام) فرموده است:
«... کفی بالسفیانی نقمة لکم من عدوکم و هو من العلامات لکم، مع ان الفاسق لو قد خرج لمکثتم شهرین بعد خروجه لم یکن علیکم بأس حتی یقتل خلقا کثیرا دونکم ...»؛
«... سفیانی برای عذاب دشمنان شما بس است و او برای شما یکی از علامات است. وقتی این مرد فاسق قیام کرد، باکی بر شما نیست که یک یا دو ماه درنگ کنید تا این که او تعداد زیادی از غیر شما را بکشد ...» (همان، ص417، باب 18، ح3).
این روایت هر چند به نبرد قرقیسیا تصریح نکرده، اما به قرینه سایر روایات، به احتمال فراوان درباره جنگ یاد شده خواهد بود، و بر این اساس، از این روایت فهمیده می شود که: طرف دیگر این نبرد نیز از دشمنان شیعه است. (سفیانی از ظهور تا افول، نصرت الله آیتی)
سخن آخر؛ به نظر می آید آنچه قابل پذیرش است، اصل وقوع درگیری ها است. اما در رابطه با جزئیات نمی توان سخن دقیقی گفت. باید توجه داشت که انسان بر اساس قدرت اختیار خود، می تواند امور را تغییر دهد، و قرآن و روایات به این نکته تصریح دارند.
