فرصت زیبای جهانی شدن
هرچند با بالا گرفتن بحث جهانی شدن، نظریه پردازان زیادی در این عرصه، ورود پیدا کرده اند و محافل علمی بسیار زیادی در مورد این مسأله تشکیل شده است و حجم عظیمی از استنتاجات را ارائه داده اند، اما با گذشت سالیان سال، برای جهانی شدن تعریف واحدی که جامع افراد و مانع اغیار باشد و اکثر نظریه پردازان، در مورد آن توافق نظر داشته باشند، ارائه نشده است و ابهامی معنادار بر سر مسأله جهانی شدن، سایه افکنده است.
دلیل این ابهام این است که جهانی شدن روز به روز بُعد تازه ای پیدا می کند و با شتابی بی وقفه به جلو می رود و لحظه به لحظه تحولی نوین در عرصه های مختلف زندگی بشری ایجاد می کند. به تعبیر «پیتر هانس» جهانی شدن «به حد نهایی تکامل خود نرسیده است از این رو، هر روز چهره تازه ای از ابعاد آن نمایان می شود». [1]
برخی از نظریه پردازان جهانی شدن، سعی کرده اند جهانی شدن را به معنای جهانی شدن اقتصاد و یا آزادسازی تجارت و اقتصاد معنا کنند. ولی بسیاری از جامعه شناسان و سیاست مداران، این نظریه را به چالش کشانده اند و معتقدند که جهانی شدن پدیده ای صرفاً اقتصادی نیست، بلکه تمام جنبه های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی زندگی بشری را در بر می گیرد. برخی بر بعد سیاسی آن تاکید بیشتری دارند. عده ای دیگر جهانی شدن را در چارچوب مباحث جامعه شناسی مطرح کرده اند، برخی دیگر از اندیشمندان با تأکید بر بحث افزایش ارتباطات، جهانی شدن را مورد بحث و بررسی قرار داده اند. بنابراین، زاویه دیدی که نسبت به بحث جهانی شدن وجود دارد، موجب شده است که تعاریف متعددی ارائه شود که بیان این تعاریف از عهده این مقاله خارج می باشد. با صرف نظر از بیان یک تعریف دقیق می توان کلید واژه هایی را بیان کرد که ما را با ماهیت جهانی شدن بیشتر آشنا می کند. کلید واژه هایی همانند «یکی شدن»، «ادغام»، «مشابه شدن»، «مدیریت جهانی»، «فشردگی زمانی و مکانی»، «جامعه اطلاعات محور»، «جامعه واحد و فراگیر». پیشرفت های زیادی که بشریت در عرصه های مختلف به آن دست پیدا کرده است، هرکدامشان به نحوی در شکوفا شدن جهانی شدن نقش دارند. متحول شدن روند اقتصاد بین المللی، تسریع در روند تولید کالا، انتقال سریع فناوری به سایر کشورها، کمرنگ شدن مرزها، رشد دانش بشری و بالا رفتن سطح آگاهی عمومی، رشد فزاینده زیرساخت های ارتباطاتی و رسانه های جمعی و بسیاری از پیشرفت های دیگری که بشریت به آن دست پیدا کرده است، به نحوی در پدیده جهانی شدن نقش داشته اند.
هرکدام از این فرصت ها، جامعه بشری امروزی را با زمان های گذشته به شکل فزاینده ای متفاوت کرده است. به عنوان نمونه، گسترش فزاینده زیرساخت های ارتباطاتی و رسانه های جمعی، ترویج، تبلیغ، انتقال فکر و اندیشه و فرهنگ را متحول کرده است. در سایه شکوفایی سیستم های ارتباطاتی همانند تلفن، ماهواره، اینترنت، رادیو، تلویزیون و سایر وسایل ارتباط جمعی، دنیای کنونی به شکلی در آمده است که به تعبیر «مارشال مک لوهان» به دهکده ای جهانی تبدیل شده است. به واسطه جهانی شدن، سهولت ارتباطات آنقدر افزایش یافته است که دهکده جهانی مارشال مک لوهان نیز قدمت پیدا کرده است و آقای «مانوئل کاستلز» نظریه کلبه جهانی را مطرح می کند و می گوید: «ما در دهکده جهانی، زندگی نمی کنیم بلکه در کلبه هایی فراخور حال هر منطقه زندگی می کنیم که در سطحی جهانی، تولید و در محدوده محلی توزیع شده اند.» [2]
دهکده جهانی و کلبه جهانی که امام صادق (ع) در یک بیانی نورانی در موردش این چنین می فرمایند که«انَّ قائِمَنا إِذا قامَ مَدَّ اللهُ عَزَّوَجَلَّ لِشِیعَتِنا فی أَسماعِهِم وَ أَبصارِهِم حَتّی لا یَکونَ بَینَهُم وَ بَینَ القائِمِ بَریدٌ یُکَلّمُهُم فَیَسمَعونَ وَ یَنظُرونَ إلَیهِ وَ هُوَ فی مَکانِهِ» [3] وقتی قائم ما ـ علیه السّلام ـ قیام کند خداوند چشمان و گوش های شیعیان ما را تیز می کند بگونه ای که میان قائم و شیعیانش پیکی نیست، او صحبت می کند و آنها می شنوند و او را می‏بینند در حالی که در جای خود می باشد.
با توجه به کلام زیبای امام رضا (ع) که می فرمایند: «فَإنَّ النّاسَ لَو عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لاتَّبَعُونا ...» [4] اگر مردم زیبایی های کلام ما را می دانستند از ما تبعیت می کردند.
اگر ما بتوانیم به واسطه زیرساخت های ارتباطاتی که جهانی شدن فراهم نموده است، شاخصه های ناب فرهنگ مهدویت را که در کلام امامان معصوم (ع) بیان شده و همچنین زیبایی های زندگی در جامعه مهدوی را به گوش جهانیان برسانیم، گامی اساسی در روند ظهور برداشته ایم. چون بشریت در منجلاب منجی های دروغین دست و پا می زند و تشنه آشنایی با منجی واقعی می باشد.
امروزه بهتر می توان اندیشه و ایده مهدویت را به نقاط مختلف جهان معرفی کرد. در جهانی که توسط روند جهانی شدن به یک دهکده تبدیل شده است، به راحتی می توان سوار بر مرکب راهوار فضای مجازی شد و در کوچه پس کوچه های این دهکده قدم زد و ندای سبز انتظار را به گوش اهالی این دهکده پرهیاهو رساند. دنیا این چنین فرصتی طلایی برای ظهور امام زمان (عج) فراهم کرده است. بی شک اگر امام زمان (عج) در 500 سال قبل می خواست ظهور کند، با محدودیت هایی مواجه بود که امروزه این محدودیت ها برطرف شده اند. به بیان دیگر زیرساخت هایی که جهانی شدن فراهم نموده است، بستری مناسب و آماده برای ظهور امام زمان (عج) فراهم کرده است.
البته ادعای این حقیر این نیست که چون جهانی شدن این چنین زمینه ای را فراهم نموده است، پس ظهور باید به زودی محقق شود. شاید سال های طولانی از زندگی بشر در این کلبه کوچک بگذرد و ظهور هم رخ ندهد. به این دلیل که ما نمی دانیم جهانی شدن باید تا کجا پیش برود و زیرساخت های ظهور را باید تا چه اندازه فراهم نماید. چرا که همان طور که بیان شد جهانی شدن روز به روز بعد تازه ای پیدا می کند و با شتابی بی وقفه به جلو پیش می رود و لحظه به لحظه، تحولی نوین در عرصه های مختلف زندگی بشری ایجاد می کند.