معرفت امام زمان ارواحنا له الفداء از دیدگاه امام هادی علیه السلام در زیارت جامعۀ کبیره
دوران 33 ساله امامت امام هادی علیه السلام، دوران قدرت بنی العباس (از زمان مأمون تا زمان معتز) بود که ایشان در خانه ای محصور و تحت حفاظت بودند و ارتباط مردم با ایشان به سختی انجام می شد. به همین جهت به ایشان امام عسگریین می گویند. این دوران، دوران تقیه بود. با توجه به حصر و خفقان موجود، امام هادی علیه السلام با بیان زیارت جامعه کبیره باب بزرگی را در بحث معرفت به امام گشودند.
زیارت جامعه کبیره برنامۀ همیشگی بزرگان دین ما و ذکر شب و روز آنهایی بوده است که به جایی رسیده اند و هر کس بخواهد با خواندن یک زیارت، همه ائمه معصومین علیهم السلام را زیارت کند، زیارت جامعه کبیره بخواند.
مرحوم شیخ انصاری کلید دیدن یار و زیارت امام زمان ارواحنا له الفداء را زیارت جامعه کبیره یاد کرده اند. در دوران غیبت زیارت جامعه کبیره وسیله ارتباطی شیعه با امام زمان ارواحنا له الفداء است. زیارت جامعه کبیره جامع ترین زیارتی است که به ما معرفت می دهد و هر کس بخواهد بر سر سفره معرفت امام بنشیند، باید ریزه خوار زیارت جامعه کبیره باشد. بنابراین ما باید خدا را شکر کنیم و قدردان امام هادی علیه السلام باشیم که زیارتی به این با عظمتی را برای ما به یادگار گذاشته اند.
زیارت جامعه کبیره از چند سلام شروع می شود که هر کدام از این سلام ها، دریایی از معرفت است.
السلام علیکم یا اهل بیت النبوه.
اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم چه کسانی بودند؟
السلام علی ائمه الهدی
کسی که بخواهد به هدایت برسد باید در خانه ی اهل بیت علیهم السلام را بکوبد.
السلام علی محالّ معرفه ا...
اهل بیت علیه السلام محل معرفت خدا هستند.
السلام علی الدّعاة إلی الله و الآدّلاء علی مرضات الله
اشاره به این دارد که انسان باید به دنبال کسب رضای امام زمان ارواحنا له الفداء باشد.
و اما سلام آخر زیارت جامعه کبیره:
السلام علی الائمّة الدُّعاة و القادةِ الهُداة و السّادةِ الوُلاةِ والذّادةِ الحُماة
ما کسانی هستیم که ندای امام را لبیک می گوئیم و پاسخ می دهیم و مطیع او هستیم.

در این زیارت چند شهادت وجود دارد که این شهادت ها هم در پیشگاه امام است.

ارتباط که با امام زمان ارواحنا له الفداء برقرار شود آن وقت صحبت هایی مطرح می شود:
بأبی أنتم و أمی و نفسی و أهلی و مالی و أسرتی أشهدالله و أشهدکم أنی مؤمن بکم و بما آمنتم به.
انسان به این راحتی نمی تواند باب گفتگو را باز کند و بگوید: من می خواهم فدای شما شوم و دار و ندارم را به پای شما بریزم. اینها مقدمه می خواهد که زیارت جامعه کبیره مقدمات آن را فراهم می کند تا انسان بتواند خودش را در موضعی ببینند که به امام زمانش بگوید: آقا من حاضرم فدای شما شوم.
نهایتاً ما باید رضایت امام زمان ارواحنا له الفداء را طلب کنیم و این باید از حاجات ما باشد. البته در این زیارت حاجات بسیار زیبایی وجود دارد، مثل اینکه خدمت امام عرض می کنیم که من می خواهم در بین شیعیان و محبین شما و جزء بهترین یاران شما باشم. ما تنها نمی خواهیم که ما را جزء شیعه و یارانشان بپذیرند. ما خواهان این هستیم که جزء بهترین باشیم. ما می خواهیم نمره ما عالی ترین باشد.
وجعلنی من خیار موالیکم
ما می خواهیم در بین برگزیدگان دوستانتان باشیم.
در اواخر زیارت جامعه کبیره هم جملات زیبایی است که سرود عاشقانه یک عاشق در فراق معشوقش است:
أسماؤکم فی الأسماء و اجسادکم فی الاجساد
أرواحکم فی الأرواح و... فما أحلی أسمائکم
أوفی عهدکم و أصدق وعدکم، کلامکم نور
مثل اینکه عاشق به محضر معشوقش رسیده باشد و حالا حرفهای قشنگ می زند.
آقا چقدر اسم شما قشنگ است، آقا شما چقدر باوفایی.
و عادتکم الاحسان و سجیتکم الکرم و شأنکم الحقّ و الصِّدق و الرِّفق
عادت شما احسان و نیکی است.
آخر زیارت کبیره هم که با مناجات و طلب حاجت تمام می شود.
ربنا آمّنا بما انزلت و اتّبعنا الرّسول، فاکتبنا مع الشّاهدین.
ربنا لاتزغ قلوبنا بعد اذ هدیتنا و هب لنا من لدنک رحمة.
خدا را شکر کنیم که ما در مسیر هدایت هستیم. اگر در مسیر هدایت نبودیم زیارت جامعه نمی خواندیم.
از خدا بخواهیم حال که ما را در مسیر هدایت قرار داد، این توفیق از ما گرفته نشود.

پس زیارت جامعه کبیره نشستن سر سفره معرفت و مقدمه عشق واقعی به امام زمان ارواحنا له الفداء است.
ما باید به خود ببالیم که در دوره ای زندگی می کنیم که خداوند بندگان برگزیدۀ خودش را در همین دوران انتخاب می کند. دورانی که همه اولیاء و انبیاء الهی آرزو می کردند که آن را درک کنند. دورانی که امام حسین علیه السلام، امام صادق علیه السلام آرزو می کردند که آن را درک کنند و خدمتگزار حضرت ولیعصر اواحنا له الفداء باشند.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: من مشتاق هستم برادران خودم را زیارت کنم.
یکی از اصحاب از ایشان سؤال می کند که مگر ما برادران شما نیستیم؟ می فرمایند: نه. شما جزء اصحاب من هستید. برادران من کسانی هستند که در زمان غیبت فرزندم مهدی زندگی می کنند، کسانی که ندیده عاشق شدند و از روی نوشته به امامشان اعتقاد پیدا کردند و حاضرند جان خود را در راه امام زمانشان فدا کنند و دار و ندار خودشان را به پای امام زمانشان بریزند.

با توجه به اینکه مردم در زمان 12 امام معصوم خدمت امام می رسیدند، گرفتاری های خود را عرض می کردند و ابراز اعتقاد می کردند. دوران غیبت که بیش از هزار سال طول کشیده، دوران ارزشمندی است و طبیعی است با توجه به این دوران خاص، خدا و ائمه معصومین علیهم السلام برای ما وسیله ارتباطی می گذارند.

در قرآن کریم صراحتاً آمده: یا أیها ألذین آمنوا اصبروا و صابروا و رابطوا
امام باقر و امام صادق علیهم السلام می فرمایند: منظور از «رابطوا» یعنی ارتباط با ائمه معصومین.
امام صادق علیه السلام فرمودند: شما معرفت خود را نسبت به امام زمان ارواحنا له الفداء کامل کنید، دیگر برای شما فرقی نمی کند که شما زنده بمانید تا امام زمان ارواحنا له الفداء ظهور کند یا اینکه شما زودتر از دنیا بروید.

امام عصر ارواحنا له الفداء فرمودند: شما اگر خودتان را اصلاح کنید و در مسیر معرفت ما باشید ما خودمان می آییم. ما شما را تنها نمی گذاریم.

ما نباید دنبال دیدن امام زمان ارواحنا له الفداء باشیم. بهترین وسیله برای اینکه بتوانیم در دوران غیبت درجه انتظار خود را بالا ببریم و از امام زمان ارواحنا له الفداء کسب فیض کنیم، همین زیارات ائمه معصومین است و با توجه به اینکه غیبت سری از اسرار الهی است، بهترین وسیله ارتباطی در دوران غیبت زیارت جامعه کبیره است.