از آثار دعا براى تعجيل فرج حضرت قائم ارواحنا له الفداء ايمنى از عقوبتهاى اخروى و اهوال روز قيامت است. شاهد بر اين معنى چند آيه است:
1- خداوند - عزّوجلّ - مىفرمايد: إِنَّ الَّذِينَ هادُوا وَالنَّصارى وَالصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَاليَوْمِ الآخَرِ وَعَمِلَ صالِحاً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ؛ [1] به تحقيق آنان كه ايمان آوردهاند و كسانى كه يهودى شدند و نصارى و صابئين، هركس به خداوند و روز آخر ايمان آورده و عمل صالح انجام دهد، پاداش آنها نزد پروردگارشان محفوظ است و نه ترسى بر آنان هست و نه اندوهگين مىشوند.
بنابر اينكه مراد از روز آخر، زمان دولت حضرت قائم ارواحنا له الفداء باشد. چنانكه در اصول كافى درباره آيه: مَنْ كانَ يُرِيدُ حَرْثَ الآخِرَةَ... ، از امام صادقعليه السلام آمده كه فرمود: مَنْ كانَ يُرِيدُ حَرْثَ الآخِرَةَ... ؛ هر كس كشت آخرت خواهد، فرمود: يعنى معرفت امير مؤمنان و ائمهعليهم السلام. نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ... ؛ در كشتش بيفزاييم.
فرمود: معرفتش را فزون سازيم تا بهره خويش را از دولت امامان دريافت نمايد.
وَمَنْ كانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيا نُؤْتِهِ مِنْها وَما لَهُ فِي الآخِرَةِ مِنْ نَصِيبٍ؛ و هر كس كِشت دنيا را بخواهد، چيزى از آن به او مىدهيم و در آخرت او را بهرهاى نيست. فرمود: يعنى براى او در دولت حق با امام قائمعليه السلام بهرهاى نيست. [2]
يا اينكه منظور از عمل صالح معرفت امامانعليهم السلام باشد، چنانكه در تفسير عياشى از امام صادقعليه السلام آمده كه درباره فرموده خداى تعالى: فَلْيَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً؛ [3] پس لازم است عمل صالحى انجام دهد. فرمود: منظور از عمل صالح معرفت امامانعليهم السلام است. [4]
و از امام باقرعليه السلام درباره فرموده خداى تعالى: اَلَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحاتِ؛ [5] آنان كه ايمان آورده و كارهاى نيك انجام دادند. آمده كه فرمود: يعنى آنان كه ايمان آوردند به خدا و به رسول او و امامان اولى الامرعليهم السلام و ايشان را اطاعت كردند كه آن، ايمان و عمل صالح است... . [6]
وجه استشهاد اينكه: دعا كننده براى تعجيل ظهور حضرت صاحب الزمان ارواحنا له الفداء در هر دو عنوان داخل است.
2- فرموده خداى تعالى در سوره بقره: بَلى مَنْ أَسْلَمَ وَجْهَهُ للَّهِِ وَهُوَ مُحْسنٌ فَلَهُ أَجْرُهُ عِنْدَ رَبِّهِ وَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ؛ [7] آرى كسى كه در برابر اللَّه تسليم گرديد در حالى كه نيكوكار باشد، پس اجر او نزد پروردگارش محفوظ است و نه ترسى بر آنهاست و نه غمگين شوند.
بنابر اينكه منظور از محسن، نيكوكار پيرو علىعليه السلام باشد، چنانكه در مشكاة الاسرار به نقل از تفسير عياشى و غير آن آمده كه: امام باقرعليه السلام درباره فرموده خداى تعالى: إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالعَدْلِ وَالإِحْسانِ وَإِيتآءِ ذِي القُرْبى؛ [8] خداوند امر مىكند به عدل و احسان و عطاى خويشاوند.
فرمود: عدل محمدصلى الله عليه وآله وسلم است كه هركس اطاعتش كند عدالت كرده، و احسان علىعليه السلام است كه هركس از او پيروى كند احسان نمايد و محسن در بهشت است، وَإِيتآءِ ذِي القُرْبى از جهت خويشاوندى ما. خداوند بندگان را به مودت و توجه به سوى ما امر فرموده است. [9]
وجه استشهاد اينكه: دعا براى مولايمان حضرت قائم ارواحنا له الفداء از تولاّى قلبى نسبت به امير مؤمنانعليه السلام برخاسته، بلكه از واضحترين اقسام تولاّى زبانى نسبت به آن حضرت است، پس هركه براى آن حضرت دعا كند در حقيقت به ولاى امير المؤمنينعليه السلام تمسك جسته و موالى آن جناب محسن است و در عداد افرادى كه آيه شريفه بر آنها دلالت دارد. ان شاء اللَّه تعالى.
3- فرموده خداى تعالى: وَلا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْياءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ . فَرِحِينَ بِما آتيهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلاَّ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ؛ [10] و البته مپندار آنان را كه در راه خدا كشته شدهاند مرده باشند، بلكه زندهاند، نزد پروردگارشان متنعماند. آنان به فضل الهى شادمانند و به آن مؤمنانى كه هنوز به آنان ملحق نشدهاند بشارت دهند كه نه ترسى بر آنها هست و نه اندوهگين شوند. به جهت آنچه خواهد آمد كه دعا كننده براى حضرت قائم ارواحنا له الفداء داخل در شهيدان است با پيغمبر و امير المؤمنينعليهما السلام، پس به آنچه ايشان رسيدهاند او نيز نايل خواهد شد و از جمله آثارى است كه در اين آيه شريفه ياد شده است.
4- فرموده خداوند متعال: أَلا إِنَّ أَوْلِىآءَ اللَّهِ لا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ؛ [11] آگاه باشيد كه اولياى خدا نه ترسى بر ايشان هست و نه محزون مىشوند. به ضميمه روايتى كه در كمال الدين آمده، امام صادقعليه السلام فرمود: خوشا به حال شيعيان قائم ما كه در زمان غيبتش منتظر ظهورش باشند و در زمان ظهور فرمانبردار و مطيع او، آنان هستند اولياى خدا كه نه ترسى بر ايشان هست و نه محزون مىشوند. [12]
وجه استدلال اينكه: دعا كردن نشانه انتظار است چنانكه بر اهل بينش پوشيده نيست.
5- آيه شريفه در سوره احقاف: إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا فَلا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلا هُمْ يَحْزَنُونَ؛ [13] به تحقيق آنان كه گفتند: پروردگار ما اللَّه است، آنگاه استقامت كردند، پس هيچ ترسى بر آنها نيست و نه اندوهگين شوند. به جهت روايتى كه در اصول كافى از محمد بن مسلم آمده كه گفت: از حضرت ابى عبد اللَّه صادقعليه السلام درباره فرموده خداى - عزّوجلّ - : اَلَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا پرسيدم. فرمود: در اعتقاد به امامان يكى پس ازديگرى استقامت نمايند. [14]
ترديدى نيست كه دعا كردن براى تعجيل فرج و ظهور مولايمان صاحب الزمان ارواحنا له الفداء دليل و نشانه استقامت دعا كننده بر اعتقاد به امامانعليهم السلام است.
از آيات ديگرى نيز مىتوان اين مكرمت ارزنده را استفاده كرد كه از ترس اطاله سخن از ذكر آنها صرف نظر كرديم، و همچنين از روايات متعددى اين مطلب به دست مىآيد.
از جمله: شيخ ثقه جليل على بن ابراهيم قمى در تفسير خود به سند صحيحى درباره آيه شريفه: وَعَلَى الأَعْرافِ رِجالٌ يَعْرِفُونَ كُلاًّ بِسِيماهُمْ؛ [15] و بر اعراف مردانى هستند كه هريك را به چهرههايشان مىشناسند. از امام صادقعليه السلام روايت كرده كه فرمودند: اعراف: توده ريگى بين بهشت و جهنم است.
و مردان: امامانعليهم السلام هستند كه بر اعراف با پيروانشان مىايستند، در حالى كه مؤمنين بدون حساب به سوى بهشت سبقت جستهاند و امامانعليهم السلام به پيروان گنهكار خود مىگويند: بنگريد! برادرانتان را در بهشت كه بدون حساب به سوى آن رفتهاند.
و اين است فرموده خداوند - تبارك و تعالى - : سَلامٌ عَلَيْكُمْ لَمْ يَدْخُلُوها وَهُمْ يَطْمَعُونَ؛ سلام بر شما داخل بهشت نشدهاند ولى در انتظار و اميد آن هستند.
سپس به آنها گفته مىشود: دشمنانتان را در جهنم بنگريد، و همين است فرموده خداى تعالى: وَإِذا صُرِفَتْ أَبْصارُهُمْ تِلْقاءَ أَصْحابِ النَّارِ قالُوا رَبَّنا لا تَجْعَلْنا مَعَ القَوْمِ الظَّالِمِينَ وَنادى أَصْحابُ الأَعْرافِ رِجالاً يَعْرِفُونَهُمْ بِسِيماهُمْ فِي النَّارِ فَقالُوا ما أَغْنى عَنْكُمْ جَمْعُكُمْ فِي الدُّنْيا وَما كُنْتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ؛ و چون نظر آنها گنهكاران اصحاب اعراف به سوى اهل جهنم معطوف گردد، گويند: پروردگارا! ما را با ستمكاران قرار مده.
و اصحاب اعراف مردانى را كه به سيمايشان مىشناسند و در آتشند، آواز دهند و گويند: ديديد كه جمع شما در دنيا، و تكبّرى كه داشتيد هيچ خطرى از شما دور نساخت.
آنگاه ائمهعليهم السلام به كسانى كه در جهنم هستند از دشمنانشان مىگويند: اينها شيعيان و برادرانمان هستند كه شما در دنيا سوگند مىخورديد كه خداوند رحمتى به آنها نمىرساند. سپس امامان به شيعيان خود مىگويند: داخل بهشت شويد نه ترسى بر شما هست و نه محزون خواهيد گشت. [16]
مىگويم: حديثى كه در مكرمت سى و دوم از امير مؤمنانعليه السلام آورديم دلالت مىكند بر شفاعت امامانعليهم السلام براى هركس كه آنها را يارى كند.
و نيز در همانجا گفتيم كه دعا كننده براى مولايمان صاحب الزمان ارواحنا له الفداء در آن عنوان داخل است، پس به شفاعت امامان در عداد كسانى خواهد بود كه نه ترسى بر آنان هست و نه اندوهگين مىشوند.
[1] سوره بقره، آيه 62.
[2] كافى: 436/1.
[3] سوره كهف، آيه 110.
[4] تفسير عياشى: 353/2
[5] سوره بقره، آيه 82.
[6] مرآة الانوار: 208.
[7] سوره بقره، آيه 112.
[8] سوره نحل، آيه 90.
[9] تفسير عياشى: 268/2.
[10] سوره آل عمران، آيه 169.
[11] سوره يونس، آيه 62.
[12] كمال الدين: 357/2.
[13] سوره احقاف، آيه 13.
[14] كافى: 220/1.
[15] سوره اعراف، آيه 46.
[16] تفسير قمى: 231/1.