در لغت به معناى بازگشت و بازگشتن به دنيا پس از انتقال به جهان ديگر است. و در اصطلاح بدين مفهوم است كه امامان خاندان وحى و رسالت و انبوهى از كسانى كه جهان را بدرود گفته اند، بار ديگر پس از حضرت مهدى ارواحنا له الفداء و پيش از شهادت او به خواست خداوند و اراده حكيمانه او، بدين جهان باز مى گردند. نخستين رجعت كننده، امام حسين علیه السلام است و پس از ايشان، همه امامان اهل بيت يكى پس از ديگرى رجعت مى كنند. [1]

رجعت، از عقايد مسلم شيعه است و آيات و روايات در اين باره، بيش از حد شهرت و تواتر است.

در يادداشت هاى مرحوم دهخدا از ظهور حضرت بقية الله ارواحنا له الفداء و از نزول حضرت مسيح علیه السلام نيز "رجعت " تعبير شده است [2] كه از نظر معناى لغوى درست است ولى از نظر اصطلاح، صحيح نيست زيرا رجعت در اصطلاح كلامى شيعه، عبارت از بازگشت پس از مرگ است، در حالى كه وجود اقدس حضرت صاحب الزمان ارواحنا له الفداء در پشت پرده غيبت است و از پرده بيرون مى آيد، و وجود مقدس حضرت عيسى علیه السلام در آسمان هاست كه پس از ظهور ولى عصر ارواحنا له الفداء او نيز نازل مى شود و در پياده كردن عدالت اجتماعى، يار و مددكار آن مهر تابان مى شود. از اين رهگذر در مورد امام زمان ارواحنا له الفداء ظهور تعبير مى شود و درباره حضرت عيسى علیه السلام "نزول "، و تعبير رجعت اصطلاحى در حق آن ها صحيح نيست. وامَا فرمان رجعت، همانند فرمان ظهور، از طرف خداوند متعال صادر مى شود و جمعى از بندگان خالص خداوند كه سال ها و احياناَ قرن ها پيش از آن، ديده از جهان فرو بسته اند، باز مى گردند و تجلى قدرت خداوند را در دولت كريمه حضرت مهدى ارواحنا له الفداء مي بينند. [3]

سؤال مهم اين است كه آيا رجعت اختيارى است ناگفته پيداست افرادى كه براى انتقام و تنبيه رجعت مى كنند، هرگز به ميل و اراده خود برنمى گردند، بلكه به مصداق كافر به جهنم نمى رود، كشان كشان مى برند آن ها نيز ناگرير تن به رجعت نمى دهند، كه رجعت براى آن ها بسيار ذلت بار و سخت است. ولى در مورد مؤمنين به نظر مى رسد كه اختيارى خواهد بود نه اجبارى. مفضل بن عمر مى گويد: در خدمت امام صادق علیه السلام صحبت از حضرت ولى عصر ارواحنا له الفداء شد و از افرادى كه عاشقانه انتظار ظهور او را مى كشند و پيش از نيل به چنين سعادتى از دنيا مى روند گفت و گو شد، فرمود: هنگامى كه حضرت ولى عصر ارواحنا له الفداء قيام كند، مأمورين الهى در قبر با اشخاص مؤمن تماس مى گيرند و به آن ها مى گويند: اى بنده خدا مولايت ظهور كرده است، اگر مى خواهى به او بپيوندى آزاد هستى، واگر بخواهى در نعمت هاى الهى متنعم بمانى باز هم آزاد هستى [4]از اين حديث استفاده مى شود كه رجعت در مورد مؤمنان، اختيارى است.



اولين رجعت كننده

نخستين كسى كه در جريان رجعت به دنيا باز مي گردد، امام حسين علیه السلام است با 75 هزار تن [5]

امام صادق علیه السلام فرمود: اولين كسى كه به دنيا باز مي گردد، امام حسين علیه السلام و اصحاب با وفاي ايشان اند آن گاه يزيد و يارانش نيز برمي گردند. امام حسين علیه السلام همه آن ها را مي كشد، دقيقا براى هر ضربتى يك ضربت مى زند. [6]

امام صادق علیه السلام درتفسير يوم ترجف الراجفة تتبعها الرادفة. [7]

فرمود: منظور از راجفه امام حسين علیه السلام و منظور از "رادفه " حضرت على علیه السلام است. [8]