سال :
زیارتگاه
دل نوشته
غروب آرزوها
ای خورشید عرفه، لختی آرام تر. پروردگارم می خواهد پیش از غروب عرفه از گناهم درگذرد. آهسته تر تا از چشمه سار اشک وضویی بسازم و در محراب حضورش به مناجات ایستم.
آهسته تر تا آتش اشتیاقم شعله ور شود و دودِ آهِ سینه ام را نمایان سازد. ای خورشید عرفه، آهسته تر تا با غروب تو، آرزوهایم غروب نکند.
شعر
ساحل عرفه
تنگ غروب و ساحلِ شور و نواي عرفه
شكسته كشتي دلم، به ناله هاي عرفه
بر پرِ سجاده‌ي دل، گره نشسته، وا نما
اي گل سجاده نشين، به يك دعاي عرفه
به روي خاك بسته‌ام، تيمم نيايشي
تو را قسم اشارتي، بر اين گداي عرفه
دخيلِ بندِ خيمه‌ي عزيزِ آل كوثرم
شفا بده مريض را، تو اي شفاي عرفه
قسم به جد اطهرت، قسم به اشك مادرت
به هر نفس بخوانمت، به نغمه‌هاي عرفه
رها نمي‌كنم تو را، غريب دشتِ زمزمه
من و غروبِ قسم و تو و خداي عرفه
چه كرده‌اي تو با دلم، در اين نسيمِ واپسين
به روضه‌اي مهار كن! تو عقده هاي عرفه
عرفات محل حضور امام عصر ارواحنا له الفداء و اولياي الهي
از امام صادق عليه السلام روايت شده که فرمودند: «يفقد الناس امامهم، يشهد الموسم فيراهم و لايرونه؛[1] مردم به فراق امامشان گرفتار مي‌شوند؛ او در مراسم حج حاضر مي‌شود و آنان را مي‌بيند، ولي مردم وي را نمي‌بينند». (که به قرائن روايات ديگر به معناي عدم شناخت است). و محمد بن عثمان عمري نايب دوم امام زمان ارواحنا له الفداء گفت: «و الله ان صاحب هذا الامر ليحضر الموسم کل سنة يري الناس و يعرفهم و يرونه و لايعرفونه؛ به خدا قسم هر سال امام زمان ارواحنا له الفداء در مراسم حج شرکت مي‌کند، مردم را مي‌بيند و مي‌شناسد و مردم هم او را مي‌بينند ولي نمي‌شناسند».[2]
عارف گرانقدر فيض کاشاني رحمه الله مي‌فرمايد:
يک طواف سرکوي ولي حق کردن
به زصد حج قبول به ديوان بردن
ايستادن نفسي نزد مسيحا نفسي
به زصد سال نماز است به پايان بردن
آري هنگامي که حضرت در مراسم حج حضور مي‌يابد، و به طور طبيعي به اعمال حج مشغول مي‌شود، قطعاً در عرفات حضور دارد؛ چرا که وقوف در عرفات واجب و از ارکان حج است.
آيت‌الله جوادي آملي در اين مورد مي‌نويسد: «از اسرار وقوف در اين سرزمين، آن است که عموم مردم و گنهکاران، با اولياي الهي ارتباط پيدا کنند و به برکت حضور آنان، مشمول رحمت الهي قرار گيرند، همان طور که در سير نزول، اولياي الهي واسطه فيض‌اند، در قوس صعود نيز اينان واسطه ترقي و کمال انسان‌اند. وجود مبارک حضرت بقية‌الله ارواحنا له الفداء هر سال در مراسم حج و به‌ويژه در عرفات و منا حضور دارند... همچنين بسياري از تربيت يافتگان و شاگردان خاص آن حضرت در ميان حج‌گزاران حضور دارند و به مدد عنايت خاص حضرتش از ملکوت افراد آگاهي مي‌يابند».[3]
شايان ذکر اين‌که، اگرچه ممکن است مشکلات برخي زائران، ناخود‌آگاه به برکت امام زمان ارواحنا له الفداء حل شود، ولي چنين نيست که هر عمل خارق عادت و کرامتي ـ که در ايام حج و در سرزمين منا و عرفات روي داد مستقيماً به دست وجود مبارک آن حضرت انجام گيرد. ممکن است ناآشنا يا سالمندي خيمه يا چادر خود را گم کند و يا در بين راه بدون زاد و راحله بماند، و يکي از اولياي الهي که تربيت شده مکتب ولايت ولي‌عصر ارواحنا له الفداء است او را راهنمايي کند. پس اين شخص گرفتار، با واسطه به خدمت آن حضرت رسيده است نه بدون واسطه.[4]
علي مصلحي
[1] . کافي، ج1، ص337-338.
[2] . من لايحضره الفقيه، ج2، ص520.
[3] . صهباي حج، ص 433-434.
[4] . همان.
گلواژه نور
امام سجاد علیه السلام در حدیثی فرمود:
عصر روز عرفه خدای سبحان به فرشتگان می‌فرماید:
«اینان بندگان من هستند که از راه‌های دور و نزدیک با مشکلات بسیار به اینجا آمده و بر شن‌های بیابان‌های عرفات و منا خوابیده‌اند. اینک به شما اجازه دادم تا آنان را ببینید. آنگاه فرشتگان حق به اذن خداوند بر دل‌ها و اسرار نهان آنها آگاه می‌شوند. [1]
[1] اصول کافى، ج 96، ص 259
غربت هزار ساله
عرفه عرفان ناب حسینی ست برای توحید برای بقای دین سرورم محمد در زمین
عرفه عرفان بی مانند امامی مهربان است در خلقت که با هر جمله روشنگری می کند در زمین
اهل زمین جمع اند در روز عرفه به پای عشق حسینی که خودش تجلی گره عشق بود در صحرای کربلا
روز عرفه با حسین تا خدا عاشقانه می روی که او خود آیینه ی تمام نمای صفات الهیه است در هستی و در برابر آینه وجودش که بایستی جز عشق نخواهی دید
عرفه تجلی گر حضوری عاشقانه است در جمع دوستداران حسین
باید رها شد از من بودن باید در سایه ی جمع بودن با حسین به معرفت رسید به شهود به مقام بالای انسانیت
عرفه روز رها شدن از قید و بندهای زمین است باید به آسمان رسید
مولاجان
عرفه رسیدن به مقام شهود است در محضر امام زمان حاضر در هستی
عرفه درک مقام والای امامت انسان برگزیده ای در خلقت است
من هم میخواهم از عرفه برای قلبم مقام شهودی بسازم برای رسیدن به تو و به مقام والای امامتت در خلقت
کتاب
نيايش در عرفات
مؤلف: حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني مدظله العالي
مركز نشر آثار حضرت آيت الله العظمي صافي
ایشان در اواخر سال 1410 هجري قمري نزديك محرم الحرام وقتي جهت تبليغ دين به لندن مسافرت كرده‌ بودند با توجه به معارف والاي دعاي عرفه حضرت سيد الشهداء عليه السلام، كتابي با نام نيايش در عرفات نوشتند. این کتاب، نيايش اسوه‌ي كامل آزاديخواهان عالم، حضرت امام حسين عليه السلام، در مكان معنوي عرفات مي‌باشد كه با شيوه‌اي بديع، تعابيري لطيف و مؤثر، و توضيحاتي ارزنده و تأثيرگذار در تربيت انسان به نگارش در آمده است.
اين اثر در ده فصل و تحت عناوين زير آراسته گرديده است:
جهان بيني اسلامي، نعمت‌هاي الهي، بصيرت در دين، ترس از غضب خداوند، حرم رحمت، زبان حال بندگان، سلامت دين، صفات فعليه و جماليه، بحث‌هاي مهم اخلاقي و اعتقادي و دعا ترجمان دل.
دعای امام سجاد علیه السلام در روز عرفه
از دعاهای حضرت امام سجاد علیه السلام در روز عرفه است که:
خدایا! مرا شاکر و صابر گردان و مرا در چشم خویش خوار و در نظر مردم بزرگوار گردان .
خدایا! در همه کارها عاقبت ما را به خیر کن و ما را از خواری دنیا و عذاب آخرت نگهدار .
خدایا! مرا به علم توانگر ساز و به حلم زینت بخش و به تقوا عزیز کن و به عافیت زیبایی ده .
خدایا! از زوال نعمت و تغییر عافیت و غضب ناگهانی و همه چیزهایی که مایه ناخشنودی توست به تو پناه می‌برم .
خدایا! از اخلاق بد و اعمال بد و هوس‎های بد و مرض‎های بد به تو پناه می‌برم .
خدایا! سحرخیزی را بر امت من مبارک ساز .
خدایا! تو را به غیب دانی و قدرتی که بر آفرینش داری سوگند می‌دهم تا موقعی که زندگی را برای من بهتر می‌دانی مرا زنده نگهدار و موقعی که مرگ را برای من بهتر می‌دانی مرا بمیران .
خدایا! از تو می‌خواهم که ترس خود را در آشکار و نهان نصیب من کنی و در حال خشنودی و خشم کلمه اخلاص را به زبان من جاری نمایی و در حال فقر و توانگری میانه‌روی را شعار من سازی .
خدایا! چنان که خلقتِ مرا نیک کردی سیرتم را نیز نیک کن .

امام حسین و خبر شهادت مسلم
حکایت دنیا همین است رنگارنگی و گوناگون بودن دقیقه ها و لحظه ها.
یک روز هیجده هزار نفر دست بیعت به سفیر حسین علیه السلام می دهند و یک روز غریبانه از بام قصر به پایین می افکنندش.
امام حسین علیه السلام نیز فرزند مولاست و تغیر احوال دنیا را خوب می شناسد. سیره او همان سیره امیرالمومنین است «و اسیرُ بسیرة جَدّی و ابی علی بن ابیطالب»(بحارالانوار، ج 44، ص 329)
در راهی که حضرت ابا عبدالله علیه السلام به سمت کربلا می پیمود در محلی به نام زباله (و یا شوق و یا صفاح) پیکی از جانب کوفه خبر شهادت مسلم بن عقیل و هانى‏ بن عروه و عبدالله یقطر را به ایشان رسانید.
در این حال فرزدق شاعر معروف که در آنجا حضور داشت از حضرت پرسید: ای پسر رسول خدا! چگونه به کوفیان دل می بندی و اعتماد می کنی، در حالی که پسرعمویت مسلم بن عقیل و یارانش را به شهادت رسانیده اند؟!
سید جوانان اهل بهشت در همان حالی که در کنار خیمه خود ایستاده بود چشمان مبارکشان پر از اشک شد و فرمود: «رحم اللّه مسلماً فلقد صار الی روح اللّه و ریحانه و تحیته و رضوانه، امّا انّه قد قضی ما علیه و بقی ما علینا؛(بحارالانوار، ج 44، ص 374) خداوند مسلم را رحمت کند، او به سوی آرامش الهی و بارگاه بهشت و خشنودی خداوند هجرت کرد. او تکلیف خود را انجام داد و هنوز تکلیف ما باقی است.» آن گاه حضرت خبر شهادت مسلم را به زنان كاروان خویش هم داد و دختر كوچك مسلم‏بن عقیل را طلبید و دست محبت ‏بر سرش كشید. دختر متوجه شهادت پدر شد. امام فرمود: من به جاى پدرت... همراه با اشک دختر حضرت مسلم اشک زنان کاروان نیز جاری گشت. (منتهی الامال، ج 1، ص398)

اعمال روز عرفه
روز نهم روز عرفه و از اعیاد عظیمه است اگرچه به اسم عید نامیده نشده است . عرفه روزى است كه حق تعالى بندگان خویش را به عبادت و طاعت خود فرا خوانده و سفره های جُود و احسان خود را براى ایشان گسترانیده و شیطان در این روز خوار و حقیرتر و رانده‎تر و خشمناك‎ترین اوقات خواهد داشت و روایت شده كه حضرت امام زین العابدین علیه السلام در روز عرفه صدای سائلی را شنید كه از مردم تقاضای کمک مى‎نمود. امام به او فرمود: واى بر تو آیا در این روز از غیر خدا تقاضا مى‎كنى؟ حال آن كه در این روز امید مى‎رود که بچه‎هاى در شكم هم از فضل خدا بی نصیب نمانند و سعید شوند.براى این روز اعمالی ذکر شده است:
1- غسل که مستحب است قبل از زوال انجام شود .
2- زیارت امام حسین علیه السلام ،كه از هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد بالاتر است و احادیث، در كثرت فضیلت زیارت آن حضرت در این روز متواتر است و اگر كسى توفیق یابد كه در این روز در تحت قُبّه مقدّسه آن حضرت باشد ثوابش كمتر از كسى كه در عرفات است نیست.
3- بعد از نماز عصر پیش از آن كه مشغول به خواندن دعاهاى عرفه شود در زیر آسمان دو ركعت نماز بجا آورد و نزد حق تعالى به گناهان خود اعتراف و اقرار کند تا به ثواب عرفات رستگار شود و گناهانش آمرزیده گردد. پس چون وقت زوال شد زیر آسمان رَوَد و نماز ظهر و عصر را با ركوع و سجود نیكو به عمل آورد و چون فارغ شود دو ركعت نماز اقامه كند. در ركعت اوّل بعد از حمد، توحید و در دوم بعد از حمد، قُل یا اَیُّهَا الْكافِروُنَ خوانده شود. و بعد از آن چهار ركعت نماز گزارد که در هر ركعت بعد از حمد، توحید پنجاه مرتبه بخواند. كه این نماز، همان نماز حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام است .
4- شیخ كفعمى در مصباح فرموده مستحب است روزه روز عرفه براى كسى كه ضعف پیدا نكند و مانع دعا خواندن او نشود.
5- مستحب است غسل پیش از زوال و زیارت امام حسین علیه السلام در روز و شب عرفه .
6- تسبیحات حضرت رسول صَلَّى اللهِ عَلِیهِ وَ آله در روز عرفه که در مفاتیح آمده می‎آید:
7- سوره توحید صد مرتبه و آیة الكرسى صد مرتبه و صلوات بر محمّد و آل محمّد صد مرتبه خوانده شود و دعای ذیل خوانده شود:لااِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریكَ لَهُ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ یُحْیى وَ یُمیتُ وَیُمیتُ وَیُحْیى وَهُوَ حَىُّ لا یَموُتُ بِیَدِهِ الْخَیْرُ وَهُوَ عَلى كُلِّشَىْءٍ َقدیرٌ ده مرتبه اَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الْحَىُّ الْقَیُّومُ وَ اَتوُبُ اِلَیْهِ ده مرتبه یا اَللّهُ ده مرتبه یا رَحْمنُ ده مرتبه یا رَحیمُ ده مرتبه یا بَدیعَ السَّمواتِ وَالاْرْضِ یا ذَاالْجَلالِ وَالاِْكْرامِ ده مرتبه یا حَىُّ یا قَیُّومُ ده مرتبه یا حَنّانُ یا مَنّانُ ده مرتبه یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ ده مرتبه امینَ ده مرتبه
8- ذكر صلوات از حضرت صادق علیه السلام که در مفاتیح آمده و بخواه حاجت خود را كه برآورده خواهد شد انشاءالله تعالى پس بخوان این صَلَوات را كه از حضرت صادق علیه السلام منقول است كه هر كه بخواهد مسرور كند محمّد و آل محمّد را در صَلَوات بر ایشان بگوید: دعای مربوطه را
9- دعای ام داود خوانده شود .
10- تسبیحی است كه ثواب آن بسیار است گفته شود
11- دعای امام حسین علیه السلام در روز عرفه خوانده شود.
13- دعای مشلول خوانده شود.