زيارت مشاهد رسول خدا و ائمه معصومين به نيابت از مولايمان صاحب الزمان



مى‏توان در اين باره استناد جست - اضافه بر اين‏كه اين عمل از اقسام صله امام است و خواهد آمد كه از مهم‏ترين كارهاى بندگان مى‏باشد.

1- به آنچه گذشت در استحباب صدقه دادن از سوى آن حضرت.

2- و به فتواى آنچه دلالت مى‏كند بر استحباب حج و طواف بيت اللَّه الحرام به نيابت از امام‏.

3- و به آنچه در مورد زيارت مشاهد مشرّفه به نيابت از عموم مؤمنين وارد گرديده است.

چنان‏كه در كافى از على بن ابراهيم حضرمى از پدرش از حضرت ابوالحسن موسى بن جعفرعليه السلام روايت آمده كه ضمن حديثى فرمود: ... پس هرگاه به نزد قبر پيغمبرصلى الله عليه وآله وسلم رفتى و آنچه بر تو لازم است به جاى آوردى، دو ركعت نماز بگزار، سپس بالاى سر پيغمبرصلى الله عليه وآله وسلم بايست و بگو: سلام بر تو اى پيغمبر خدا از طرف پدرم و مادرم و همسرم و فرزندانم و تمام بستگانم، و از سوى تمام اهل شهرم آزاد و برده و سفيد و سياهِ آنان، پس اگر به كسى بخواهى بگويى من از سوى تو بر رسول خداصلى الله عليه وآله وسلم سلام كردم راست گفته باشى. [1]

4- و به اين‏كه از جمله امور متداول متعارف بين خواص و عوام شيعه از زمان‏هاى گذشته تا زمان ما، نيابت نمودن در مشاهد مشرفه است، و علماى ما - رضوان اللَّه عليهم - عنوان و چگونگى آن را در كتاب‏هاى زيارات و غير آن‏ها يادآور شده‏اند، و فرق گذاشتن بين امام و غير او از مؤمنين در اين باره چيزى است كه دل‏هاى اهل دين و بينش و يقين آن را نمى‏پذيرد.

5- و به اين‏كه چون از دلايل گذشته، خوبى و رُجحان نيابت كردن از آن حضرت‏ را در حج و طواف دانستيم، و به رواياتى كه در مورد برتر بودن زيارت مشاهد امامان‏عليهم السلام از نيابت كردن شيعيانشان از ايشان در حج و عمره و طواف خرسند مى‏شوند، يقين مى‏كنيم كه خرسندى و سرور امام‏ بالاتر خواهد بود هرگاه مؤمن، زيارت مشاهد مشرفه پدرانش را به نيابت از حضرتش انجام دهد، و اين وجه هر چند كه بر مبناى قواعد علم اصول تمام نيست، ولى نزد صاحبان خرد قطعى و مسلّم است.

6- و به آنچه علّامه مجلسى‏رحمه الله در مزار بحار به نقل از مؤلف مزار كبير حكايت نموده، و اين است عبارت حكايت شده: و حضرت ابوالحسن عسكرى‏عليه السلام زيارت كننده‏اى را از سوى خود به مشهد حضرت ابى عبد اللَّه‏عليه السلام فرستاد، پس فرمود: براى خداوند جاهايى است كه دوست مى‏دارد در آن‏ها دعا شود كه اجابت فرمايد، و البته حائر امام حسين‏عليه السلام از آن جاها است. [2]

مى‏گويم: هرگاه استحباب نيابت كردن از آن حضرت‏ در زيارت بعضى از مشاهد امامان‏عليهم السلام ثابت شد، پس بدون ترديد بين آن حَرَم و مشاهد ديگر امامان‏عليهم السلام تفاوتى نخواهد بود .

توجه

بدان كه از جمله كسانى كه تصريح كرده‏اند به استحباب زيارت مشاهد پيغمبر و ائمه معصومين‏عليهم السلام به نيابت از معصومين‏ عليهم السلام و از مؤمنين، عالم محدث عاملى‏رحمه الله در كتاب وسائل الشيعه است، كه گفته: باب استحباب زيارت از سوى مؤمنين و معصومين‏عليهم السلام. [3]

سپس روايت داوود صرمى را از حضرت ابوالحسن امام هادى عسكرى‏عليه السلام آورده كه گفت: به آن حضرت‏ عرض كردم: من پدر شما را زيارت كردم و آن را براى شما قرار دادم، فرمود: به سبب آن براى تو از سوى خداوند پاداش و اجر بزرگى است و ما از تو سپاسگزاريم.

مى‏گويم: در اين حديث بر مطلب مورد بحث دلالتى نيست، چون ظاهر از آن هديه كردن ثواب زيارت است نه نيابت نمودن در زيارت، و بر فرض كه ظهور اين مطلب را انكار نمايى لااقل احتمال اين معنى در اينجا هست، و با احتمالِ خلاف، استدلال ساقط است.