تصوير مسلمانان در سينماي هاليوود؛ درآمدي بر اهريمن سازي مسلمانان در رسانه هاي غربي (براساس بررسي و تحليل 150 فيلم سينمايي هاليوود)
بخش دوم:
سينماي هاليوود پس از انقلاب اسلامي
ظهور انقلاب اسلامي ايران، نقطه عطفي در سياست هاي هاليوود است. نمايش قدرت و صلابت اسلام به ويژه در شكست خواسته هاي غربيان و آمريكا در ايران كه نويد گسترش روح استقلال و اسلام خواهي كشورهاي آسيايي و خاورميانه را به همراه داشت، سبب شد آمريكا و به طور مشخص سياست گذاران هاليوود به جنگ با اسلام و انقلاب اسلامي بپردازند. در اين مقطع مسلمانان عمدتاً به صورت خشكه مقدسان بنيادگرا و افراطي نمايش داده شدند كه به دليل تنفر از مسيحيت و يهوديت با آمريكا و اسرائيل در جنگند . فيلم هايي چون دلتا فورس (1986)، محبوب زنده (1987)، جوخه ترور، ترور در بورلي هيلز هر دو محصول 1988،1989، ميعاد با مرگ (1988) ، بدون دخترم هرگز (1988) ، دروغ هاي حقيقي (1994)، (1998) و بالأخره قواعد حمله (2000) از جمله فيلم هاي اين مقطع هستند.
در فيلم قواعد حمله به كارگرداني ويليام فوردكين اگرچه سربازان آمريكايي 83 زن و مرد و كودك يمني را به جوخه مرگ مي فرستند، ليكن اين صحنه براي مخاطبان اندك ترحمي به همراه ندارد . فوردكين مي گويد نخستين بار كه اين فيلم بر صحنه سينما پخش شد خود شاهد بودم تماشاچيان برخاستند و به شدت سوت و كف زدند. اين فيلم و سه فيلم ديگر با نام هاي تصميم نهايي (1996)، دروغ هاي حقيقي(1994) و حمله براي آزادي (1998) به طور ويژه و رسماً مورد تشويق و تشكر وزارت دفاع آمريكا قرار گرفت . در ضيافت شامي كه بدين منظور در 30 نوامبر سال2000 در پنتاگون برگزار شد، ويليام كوهن دبير دفاع ملي آمريكا اين تشكر رسمي را به ويژه از فيلم قواعد حمله اعلام نمود.
زن مسلمان در سينماي هاليوود
در اين خصوص بايد اشاره كرد كه از سال 1917 استوديوي فيلم صامت Fox با ساخت فيلم كلوپاترا، زنان عرب را يا به نقش جادوگر و يا شيطان صفت معرفي نموده اند. از آن پس فيلم هايي چون زنان شيخ (1922)، كافه اي در قاهره (1925)، پرنسس تم تم (1935)، بغداد (1949)، زن پولادين (1953)، عشق عربي (1951) زنان مسلمان را چنين نمايش دادند كه با مكر و حيله مردان غربي را اغفال و قهرمان فيلم را اسير عشق خود مي كنند. در اين فيلم ها زنان جادوگراني هستند كه يا در نقش رقاصه هاي حرم سرا هستند و يا خودفروشاني زبون و ذليل. آنان عمدتاً شغلي نداشته و از اعتبار و هويت اجتماعي برخوردار نيستند و براي مردان عرب جنسي هم رديف با اموال و چارپايان محسوب مي شوند. اما زنان جوان عرب در تقابل با مردان مسلمان در پاره اي موارد به كمك سربازان و قهرمانان داستان مي شتابند. اين زن كه چهره اي زيبا دارد و لباس سنتي ليكن برهنه، نماد گريز از فرهنگ سنتي است كه توسط قهرمان فيلم كه نماد فرهنگ و تمدن آمريكايي است نجات مي يابد.
شايان ذكر است هاليوود و شركت هاي وابسته به جهت تعميق و گسترش باورهاي فرهنگي سياسي خود نسبت به مسلمانان و تبليغ تصوير مخدوش و تحريف شده از اسلام از ژانرهاي كميك و طنز نيز بهره گرفته اند. در فيلم هاي كمدي، اعراب و مسلمانان در نمايي بسته و به صورت دلقك هايي تمام عيار و احمق هايي كامل جلوه مي كند. فيلم هاي زير نمونه اي از آن دسته است : تجارت و لذت ( 1931) با بازي ويليام راجرز، خسيس هيز (1931) با بازي لورل و هاردي، يك شب در كازابلانكا (1946) با بازي برادران ماركس، ابوت و كاسترلو در شبي در لژيون خارجي (1950)، شراب تلخ (1957) با بازي جري لوئيز، ارسنت در ارتش (1997) با بازي جيم وارني. در اين فيلم ها مردان عرب در رديف حيواني چون سگ و ميمون معرفي شده اند و زنان عرب در نمايي جنسي و ابزار هوس راني.
به عنوان آخرين كلام
امروزه بر سر اين موضوع توافق شده است كه با آغاز اصول تصاوير متحرك، فيلم ها توانسته اند آگاهي و ديدگاه بشر را به پديده هاي اجتماعي گسترش، و يا تغيير دهند، چرا كه از كاركردهاي اصلي فيلم و سينما آن است كه به ما ديدگاه زيباشناسي خالص تر و دقيق تري از زندگي ارائه مي دهد. فيلم ها مي توانند طرح ها و الگوهايي براي صحبت، حركت، ارتباطات اجتماعي و حتي فكر كردن خلق كنند. آنها نه تنها مي توانند عشق ورزيدن، خنديدن، گريه كردن را نشان دهند، بلكه مي توانند نشان دهند چگونه خشمگين شويم، تنفر بورزيم، انتقام بگيريم و حتي چگونه به قتل برسانيم. به نظر من و همكارانم در اين تحقيق ، در طرح ريزي حمله 11 سپتامبر، تروريست هاي موسوم به القاعده فيلم تصميم اجرايي (نوشته جيم توماس) را ديده بودند . اين فيلم يك اثر اكشن و پرهيجان محصول سال 1996 است و موضوع آن در مورد تروريست هايي است كه قصد طراحي موشك هايي را براي حمله به واشنگتن دارند . قطعاً به نظر مي رسد كه بانيان 11 سپتامبر تحت تأثير الگوهاي هاليودي بوده اند. خواه بانيان اين واقعه خود برنامه ريزان كاخ سفيد باشند آنگونه كه چوسودوسكي در كتاب جنگ و جهاني شدن معتقد است، خواه القاعده باشد كه بهانه سياست هاي جنگ طلبانه نئومحافظه كاران آمريكا را رقم زد، واقعيت آن است كه اين هاليوود نيست كه از طرح هاي تروريستي الهام گرفته و فيلم هاي ضد تروريستي ساخته است بلكه اين تروريست ها بوده اند كه از سياست هاي سينماي هاليوود الهام گرفته اند. شباهت هاي آشكاري ميان طرح هاي هاليوودي و نقشه هايي عليه مركز بورس جهاني وجود دارد . طرح هايي كه اگرچه از ديدگاه ظاهري زاينده فكر القاعده بوده است اما با نگرش ژرف مي توان تمام تصاويرش را به عنوان نتيجه تأثيرهاي بصري و ذهني الگوهاي هاليوود مطرح ساخت. زماني كه دو برج در هم شكسته شد، مركز بورس جهاني به خطر افتاد و انفجارهايي در كشورهاي مختلف دنيا صورت گرفت. همه اين اقدامات به گروهي از مسلمانان منسوب شد، يك قرن تصوير ارائه شده از مسلمانان توسط هاليوود تكميل گرديد. اين تصوير به ويژه پس از 11 سپتامبر مرتباً تكرار و تبليغ می گردد. در نهايت مي توان نتيجه گرفت كه آمريكا درصدد است با ابزارهاي رسانه خود به ويژه هاليوود:
اولاً: تصوير موجود مسلمانان را اهريمني نشان دهد.
ثانياً: از وراي اين تصوير به توجيه سياست هاي استعماري و سلطه طلبانه خود بر كشورهاي مسلمانان به ويژه كشورهاي خاورميانه بپردازد و به نوعي تاراج ذخاير نفتي و معادن كشورهاي مذكور را منطقي جلوه دهد.
ثالثاً: با تبليغ اين تصوير و جهاني كردن آن باعث شود مسلمانان در باورهاي خود سست، نسبت به تظاهرات و مناسك ديني گريزان و در پايبندي به سنت هاي اصيل فرهنگي بي ثبات تر گردند. اين خود عامل مهم كتمان و فراموشي هويت ملي و اسلامي آنان و پذيرش هويتي است كه آمريكا براي آنان تعريف مي كند. و از همه مهم تر آنكه هاليوود با تكيه بر تيپولوژي موجود (تصوير اهريمني) به ارائه و تبليغ تيپولوژي مطلوب (تصوير آمريكايي) از مسلمان بپردازد.
سياست آينده نئومحافظه كاران آمريكا در راستاي گسترش الوهيت نوظهور [1] خود تبليغ اسلام آمريكايي است كه در اين مسير توليدات آينده هاليوود با به كارگيري هنرپيشه هاي مسلمان و يا به ظاهر اسلامي و تبليغ الگوها و هنجارهاي ديني آمريكايي بسيار مهم است.