چكيده موضوع امام مهدي عجل الله فرجه الشريف در روايات خاصّه و عامّه (2)
روايات مهدويّت : روايات عام : ( ضرورت وجود إمام در هر زمان )
حديث ثقلين :
قال‌ رسول‌ الله صلي الله عليه و آله: «اني‌ تارك‌ فيكم‌ الثقلين‌، ما ان‌ تمسّكتم‌ بهما لن‌ تضلّوا بعدي‌ ابداً، احدهما أعظم‌ من‌ الاخر كتاب‌ الله حبلٌ ممدودٌ من‌ السماء الي الارض‌ وعترتي‌ اهل‌ بيتي و انّهما لن‌ يفترفا حتي‌ يردا عليّ الحوض‌ انظروا كيف‌ تخلفوني‌ فيهما»
همانا من ميان شما دو چيز گرانبها به جاي مي گذارم تا زماني كه به اين دو چنگ بزنيد هر گز بعد از من گمراه نخواهيد شد. يكي از اين دو بزرگتر از ديگري است. كتاب خدا ريسماني كشيده شده از آسمان و عترتم، اهل بيتم. و اين دو هرگز از هم جدا نخواهند شد تا بر سر حوض كوثر بر من وارد شوند پس بنگريد با اين دو چه خواهيد كرد!
حديث ثقلين حديثي است صحيح و متواتر ( بيش از 34 تن از صحابه نقل كرده اند) و مورد اتّفاقِ عامّه و خاصّه. طبق بيان حضرت، قرآن و عترت تا روز قيامت هرگز از هم جدا نمي شوند.
مقصود از عترتی اهل بیتی چه کسانی هستند؟
مسلم در صحیح خود در باب فضائل الصحابه در ذیل آیه شریفه مباهله از سعد بن ابی وقاص نقل می کند:
« لَمَّا نَزَلَتْ قَوْلُهُ تَعَالَى فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَكُمْ دَعَا رَسُولُ اللَّهِ ص عَلِيّاً وَ فَاطِمَةَ وَ الْحَسَنَ وَ الْحُسَيْنَ ع وَ قَالَ اللَّهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلِي»
ترمذی در «سنن» و مالک در «موطأ» از انس بن مالک نقل می کنند که:
أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ص كَانَ يَمُرُّ بِبَابِ فَاطِمَةَ إِذَا خَرَجَ إِلَى صَلَاةِ الْفَجْرِ لَمَّا نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ قَرِيباً مِنْ سِتَّةِ أَشْهُرٍ يَقُولُ الصَّلَاةَ يَا أَهْلَ الْبَيْتِ إِنَّما يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً
در خواست ام سلمه از نبی مکرم اسلام برای پیوستن به اهل کسا و پاسخ حضرت: انت علی خیر
حاکم حسکانی (دانشمند مسلمان ایرانی در سده پنجم ه ق) در «شواهد التنزیل» ذیل آیه تطهیر ده ها روایت در این رابطه از صحاح سته (یا کتاب های صحیح شش گانه، معتبر ترین کتب حدیث نزد اهل سنت) و سایر منابع اهل سنت نقل نموده که حضرت مهدی از اهل بیت است.
ترمذی در سنن خود از نبی مکرم اسلام نقل می کند که فرمودند:
لَا تَذْهَبُ الدُّنْيَا حَتَّى تَمْلِكَ الْعَرَبَ رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ بَيْتِي يُوَاطِئُ اسْمُهُ اسْمِي [سنن ترمذی ج 3 ص 343]
ابی داوود در سنن خود از ام سلمه نقل می کند که نبی مکرم اسلام فرمودند:
« المهدي‌ من‌ عترتي‌ من‌ وُلد فاطمة‌ » [سنن ابی داوود ج2 ص422]
نتيجه : ضرورت وجود امام و معصومي از عترت رسول الله صلي الله عليه و آله تا قيامت : «و انّهما لن‌ يفترفا » که مصداق آن در این زمان حضرت مهدی عجل الله تعال فرجه می باشند.
ابن حجر هيتمي مكي : «و في أحادیث الحثّ علی التّمسک باهل البیت إشاره الی عدم إنقطاع متأهّل منهم للتّمسک به إلی یوم القیامه کما أن الکتاب العزیز کذلک و لهذا کانوا أمانا لأهل الارض کما یأتی...» [الصواعق المحرقه ص 181]
در احادیثی که تأکید بر پیروی از أهل بیت دارد، اشاره ای است بر این که پیوسته تا روز قیامت کسی از آن ها که شایسته پیروی باشد وجود خواهد داشت، همان گونه که قرآن این چنین است و به همین جهت آنان امان برای اهل زمین هستند ...
نقل ديگر اين حديث: عن أبي هريرة قال رسول الله: «خلّفت فيكم شيئين لن تضلّوا بعدهما كتاب الله و سنّه نبیه و لن يفترقا حتى يردا عليّ الحوض » من ميان شما دو چيز مي گذارم كه هر گز گمراه نشويد كتاب خدا و سنت پیامبرش! و هرگز از هم جدا نمي شوند تا بر سر حوض كوثر بر من وارد شوند . طبق اين بيان آن دو چيز قرآن و سنت است! پس لازم نيست در هر زمان امامي باشد ! ؟
پاسخ :
اولاً : عدم تنافي بين اين دو حديث: منافات و اختلافی میان این دو حدیث نیست.
ثانياً : ضعف سند نقل سنتی: احادیثی که ذکر می کنند پیامبر فرموده «قرآن و سنت» را میان مردم می گذارم؛ سند و منبع قوی و موثقی ندارند.
ثالثاً : نقل سنتي خبر واحد است ولي نقل «عترتي» متواتر است: یعنی تعداد روایاتی که «قرآن و اهل بیت» را به عنوان میراث گرانبهای پیامبر ذکر می کنند بیشتر از روایاتی است که این میراث را «قرآن و سنت» می دانند.
رابعاً : در صحاح ستّه فقط روايت « عترتي» آمده: اهمیت این موضوع از آنجاست که صحاح سته، معتبرترین کتب حدیث اهل سنت است که شامل کتاب های «صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن ابوداود، ترمذی، سنن نسائی، سنن ابن ماجه» می شود.
نتيجه نهایی: اين نقل معتبر نيست و نقل اول صحيح و متواتر بوده و بيانگر اين است كه در هر زمان بايد امامي باشد و ضرورت وجود امام در هر دوره ای صحیح و معتبر و غیر قابل انکار است.