سَيمَري و صَيٌمَري نيز گفته شده است (صدر، محمد، تاريخ الغيبة الصغري، ط 1، بيروت دار التعارف للمطبوعات، 1392 ه. ق، ص 412).
به فرمان امام عصر (ع) وبا وصيت و معرفي نوبختي، پس از حسين بن روح، علي بن محمد سمري منصب نيابت خاص و اداره امور شيعيان را عهده دار گرديد. [1]
سمري از اصحاب و ياران امام عسکري - عليه السلام - بوده است. [2] او تا سال 329 که ديده از جهان فرو بست، مسئوليت نيابت و وکالت خاص را به عهده داشت. چند روز پيش از وفات او توقيعي از ناحيه امام به اين مضمون خطاب به وي صادر شد:
اي علي بن محمد سمري! خداوند در سوک فقدان تو پاداشي بزرگ به برادرانت عطا کند. تو تا شش روز ديگر از دنيا خواهي رفت. کارهايت را مرتب کن و هيچ کس را به جانشيني خويش مگمار. دوران غيبت کامل فرا رسيده است و من جز با اجازه خداوند متعال ظهور نخواهم کرد و ظهور من پس از گذشت مدتي طولاني و قساوت دلها و پر شدن زمين ازستم خواهد بود. افرادي نزد شيعيان من مدّعي مشاهده من (ارتباط با من به عنوان نايب خاص) خواهند شد. آگاه باشيد که هر کس پيش از خروج «سفياني» و «صيحه آسماني» [3] چنين ادعايي بکند، دروغگو و افترا زننده است و هيچ حرکت و نيرويي جز به خداوند عظيم نيست. [4]
در ششمين روز پس از صدور توقيع، ابو الحسن سمري از دنيا رفت. [5] پيش از مرگش از وي پرسيدند: نايب بعد از تو کيست؟ پاسخ داد: اجازه ندارم کسي را معرفي کنم. [6]
با در گذشت ابو الحسن سمري دوره جديدي در تاريخ شيعه آغاز گرديد که به دوران غيبت کبري معروف است و ما در صفحات آينده پيرامون آن بحث خواهيم کرد.